این انقلاب آرزوی رویای زندگی من است كه به حقیقت پیوسته است
مصاحبه با كمال ابوعیطه از "اتحادیه كاركنان جمع آوری مالیات بر املاك معاملاتی" ـ مصر (RETA) "ریتا"
ترجمه: حبیب بكتاش
مقدمه از کمونیست هفتگی: مصاحبه ای که ملاحظه میکنید٬ در سایتهای فارسی زبان منتشر شده است. ابو عطیه از فعالین کارگری با سابقه مصر٬ در این مصاحبه گوشه های ارزشمندی از تجارب خود و شکل گیری اتحادیه های کارگری مستقل در مصر را بیان میکند که برای طبقه کارگر ایران و رهبران و فعالین آن حاوی تجاربی ارزشمند است. به همین دلیل ما توجه کارگران ایران و خصوصا رهبران و فعالین کارگری را به این تجارب جلب میکنیم:
كمال ابو عیطه، رهبر "اتحادیه كاركنان جمع آوری مالیات بر املاك معاملاتی" (RETA) "ریتا"، اولین اتحادیه مستقل كه در سال ٢٠٠٩ تحت رژیم مبارك تأسیس شد، سالهای زیادی را زیر فشارهای شدید علیه اتحادیه‌های آزاد زیسته است. در حالی كه بیست و یك بار طی رژیمهای سادات و مبارك دستگیر شده است، او درباره كار خود با كارگران در قلب انقلاب سخن می‌گوید. همزمان با بروز اتحادیه‌های جدید در بخش‌های مختلف در سراسر كشور، او نیازها و مصافهای این اتحادیه‌های آزاد را كه نیروهای محركه یك مصر نو مبتنی بر عدالت اجتماعی است را طرح می‌كند.
سوال: بعد از نبرد سختی كه برای سالهای زیاد در پیش داشته‌اید، چه احساسی طی روزهای اولیه انقلاب داشتید؟
جواب: من یك احساس غیرقابل توصیف خوشی در دیدن اینكه رویاهای زندگیم به واقعیت می‌پیوندند داشتم. ما سالها تظاهرات محدود خیابانی برگزار كردیم، اما دیدن اینكه توده‌های وسیع مردم مصر خیابانها را به تصرف در آوردند شادی غیرقابل توصیفی داشت.
سوال: شكل گیری چنین حركت عظیم انقلابی در چنین مدت زمان كوتاهی را چگونه توضیح می‌دهید؟
جواب: جوانان بشكل مؤثری از فیسبوك و تكنولوژی جدید ارتباطی استفاده كردند و قادر شدند شمار عظیم مردم را در حمایت از انقلاب به حركت در آوردند. در عین حال از سال ٢٠٠٦ به بعد كارگران حركات اعتصابی خود را در سراسر كشور شروع كرده بودند كه زمینه را برای انقلاب آماده كرده بود. از طریق این اعتصاب بود كه كارگران بر ترس فائق آمدند، جسارت تظاهرات خیابانی را یافتند و خود را سازمان دادند. كمیته‌های مردمی ایجاد شد تا امنیت مناطق مختلف تأمین گردد و همچنین از ابزار تولید در شركتها مواظبت شود.
سوال: مراحل مختلف نبرد برای عدالت اجتماعی و حقوق اتحادیه‌ای كه منجر به تشكیل "ریتا" شد كدامها بودند؟
جواب: ما قبلا در كمیته دانشجوئی در سال ١٩٧٢ برای یك چنین انقلابی نبرد و تظاهرات را شروع كرده بودیم. اما هنوز زمانش فرا نرسیده بود. خیزش توده‌ای علیه قیمت نان و سایر كالاهای اساسی از ١٧ تا ١٩ ژانویه سال ١٩٧٧ یك لحظه كلیدی در این جنگ طولانی بود كه طی آن ٢١ بار در رژیمهای سادات و مبارك دستگیر شدم.
از سال ١٩٧٧ به بعد تنها فدراسیون اتحادیه‌های كارگری مصر (ETUF) "ای تی یو اف" رسمی بود و تشكیل یك اتحادیه جدید غیرممكن بود. دولت مشخصا فشار زیادی به بخش عمومی گذاشت. در سال ٢٠٠٧ ما گام اول را، با سازماندهی گروهی از كارگران و فراخوان اعتصاب برداشتیم. با شركت بیش از ٥٠ هزار كارگر جواب بسیار مثبتی گرفتیم. ٢٩ كمیته در استانها و یك كمیته هماهنگ كننده در قاهره تشكیل دادیم. اولین كارگران بخش عمومی در تاریخ (مصر) بودیم كه خارج از محل كار اعتصاب می‌كردیم؛ و بسمت ساختمان مجلس راهپیمائی كردیم. وزیر اقتصاد بالاخره تسلیم خواستهای ما شد و ما افزایش دستمزد و فرصت ارتقاء شغلی بهتری كسب كردیم. بدنبال موفقیت اعتصاب جلسات بحث و تحلیل با كمیته‌های محلی و سراسری ترتیب دادیم، و همه آنها، در تمام مناطق توافق كردند كه اتحادیه‌های كارگری تشكیل دهند.
"ای تی یو اف"، كه از وزیر اقتصاد خواسته بود توجهی به خواستهای ما نكند، در ادامه تلاش خود در سال ٢٠٠٩ به جرم غیرقانونی بودن علیه اتحادیه ما شكایت كرد. دفتر كار ما بسته شد و من توسط نیروهای امنیت داخلی دستگیر شدم. من بعنوان وكیل مدافع خود، با استناد به حقوق تضمین شده در قانون اساسی مبنی بر آزادی تشكیل اتحادیه، در توافق با كنوانسیون ILO در مورد آزادی تشكل كه مصر آن را امضا كرده است، ساعتها از خود دفاع كردم. در نتیجه آن، قاضی، پرونده علیه من را رد كرد. در جریان محاكمه ام كارگران در برابر ساختمانی كه من را در آن بازداشت كرده بودند تظاهرات می‌كردند. اگر این تظاهرات نبود، من را خیلی بیشتر نگاه می‌داشتند. رهبران "ای تی یو اف" كه بخشی از كمیته سیاسی حزب مبارك NDP هستند، همراه با اعضای مجلس هر چه در قدرتشان بود كردند تا كارگران را مجبور به ترك "ریتا" كنند. در مخالفت كامل با قانون، "ای تی یو اف" یك اتحادیه رقیب در بخش ما تشكیل داد. علیرغم همه این مشكلات "ریتا" صاحب ٤١ هزار عضو از مجموع ٤٨ هزار كارمند این بخش در سرتاسر كشور است. این یك نمایندگی بسیار وسیع است. با این احوال، "ای تی یو اف" اعضای "ریتا" را مجبور كرد حق عضویت اتحادیه‌ای را به آن بپردازد كه بطور اتوماتیك از حقوق شان كسر می‌شد. بدنبال اعتراضاتی كه صورت گرفت، ٦٠٠٠ نفر از مسئولیت پرداخت آن آزاد شدند كه اكثریت هنوز مجبور به پرداخت آن است.
سوال: از زمان شروع انقلاب چه میزان منتقد مواضع "ای تی یو اف" بوده‌اید؟
جواب: اولین كاری كه "ای تی یو اف" كرد این بود كه با تشكیل كمیته‌هائی از پیوستن هر گروهی از كارگران به اعتصاب و تظاهرات جلوگیری كند. پولی كه "ای تی یو اف" از حق عضویت اتحادیه‌ای و از دولت انباشته بود به قمه كشان پرداخت شد كه به خیابانها ریختند و جمعیت را مرعوب كردند. وقتی كه "ای تی یو اف" برای رقابت با "ریتا" یك اتحادیه در بخش ما تشكیل داد قادر نشد كسی از بخش مالی را به رهبری آن بگمارد؛ تا اینكه كسی را از بخش بانكی آوردند كه بعدا با رهبری از بخش تولید نظامی جایگزین شد. این شخص بخشی از نیروهای ضدانقلابی بود كه در "حمله شترسواران" در میدان تحریر شركت كرد. من همراه با اعضای "ریتا" از "محله" و سایر شهرها در میدان تحریر بودیم. او حتی تا جائی پیش رفت كه در مقابل دوربین‌ها گفت كه تظاهرات كنندگان را مجازات خواهند كرد و انقلاب را در هم خواهند شكست و بدترین توهین را به ما كرد تا اینكه توسط تظاهرات كنندگان انقلابی سر جای خود نشانده شد. هنوز این شخص رهبر اتحادیه قلابی "ای تی یو اف" در بخش ماست!
كارگران زیادی از همه بخشها خشم زیادی علیه "ای تی یو اف" انباشته كرده‌اند. به این خاطر است كه وقتی كارمندان دانشگاهی اعتصاب كردند آنها معاون "ای تی یو اف" را كه برای توقف اعتصاب آمده بودند، ربودند. همین حادثه در كارخانه فولاد اتفاق افتاد.
حالا ما پیامهای روزانه از "ای تی یو اف" دریافت می‌كنیم كه می‌گوید حق آزادی تشكل را برسمیت می‌شناسد و پیشناد می‌كند كه با هم همكاری كنیم.
اما تنها اعتصابی كه "ای تی یو اف" حمایت كرد، اعتصاب پارسال در كارخانه نساجی در منطقه صنعتی تانتا (Tanta) بود. دخالت كرد تا كارگران را به قبول بازنشستگی پیش از موعد تحت فشار قرار دهد. اما بعد از شش ماه اعتصاب، كارگران به حال خود رها شده‌اند و هنوز بیكارند. هدف بستن كارخانه بود، نه دفاع از كارگران كه اكنون همه بیكارند.
سوال: آیا دولتی كه بدنبال ترك مبارك بوجود آمده انتظارات شما را برآورده می‌كند؟
جواب: ما نگرانیهای جدی درباره وزیر كار داریم. من یك شب بیخوابی كشیدم از اینكه از تلویزیون شنیدم كه وزیر كار دولت جدید، از اعضای رهبری "ای تی یو اف" است. ما به هیچ وجه نمی‌توانستیم این را بپذیریم. پس از آن معاون نخست وزیر خواست با كمال عباس از CTUWS (مركز اتحادیه كارگری و خدمات كارگری) كه از اتحادیه‌های مستقل حمایت می‌كند ملاقات كند و به او پیشنهاد وزارت كار را داد. اما ما احمد حسن ال بورائی را پیشنهاد كردیم كه یك متخصص ILO بوده است. در حالی كه كاندیداتوری ایشان توسط بعضی رسانه‌ها پخش شده بود، با كمال تعجب خزانه دار "ای تی یو اف" كه آشكارا در فساد دست داشت، انتصاب شد. ایشان با ما و همچنین با كمال عباس از CTUWS و سایر اتحادیه‌های مستقل تماس گرفت اما ما ملاقات با ایشان را رد كردیم. امیدواریم كه با استعفای نخست وزیر در سوم مارس ایشان هم جایگزین شوند. كاندیداتوری احمد حسن ال بورائی كه مورد حمایت ماست، هنوز سرجایش است.
سوال: در دوم مارس اولین كنفرانس فدراسیون جدید مصر از اتحادیه‌های مستقل كارگری در اداره اتحادیه ژورنالیستها، در نزدیكی میدان تحریر برگزار شد. چگونه می‌شود از آن بعنوان ابزاری قدرتمند برای دفاع از حقوق همه كارگران مصری استفاده كرد؟
جواب: چند روز قبل از انقلاب ٢٥ ژانویه، من و رهبران چهار اتحادیه مستقل دیگر تصمیم گرفته بودیم كه فدراسیون جدیدی را ایجاد كنیم، اما بعضی از ماها ترجیح دادند كه تا اول ماه مه صبر كنند. وقتی كه انقلاب شروع شد، سریعا تصمیم گرفتیم كه تشكیل فدراسیون جدید را در میدان تحریر، كه همگی آنجا جمع شده بودیم، اعلام كنیم. سریعا فراخوان یك اعتصاب عمومی را دادیم. قبل از انقلاب ما همه ترس داشتیم از اینكه چه كسی از ما و چگونه مجازات خواهیم شد. اما با وجود انقلاب احساس امنیت كردیم. اولین كنفرانس در دوم مارس فرصتی به ما داد تا خواستهای خود را مبنی بر حداقل دستمزد، امنیت اجتماعی و احترام به آزادی تشكل را در سطح عمومی اعلام كنیم. هر روز صدها كارگر در تمام بخشها، عمومی و خصوصی، با ما تماس می‌گیرند و می‌خواهند اتحادیه تشكیل دهند. ما تلاش می‌كنیم آنها را راهنمائی كنیم و شیوه كار را به آنها بیاموزیم. این كار بزرگی است.
سوال: در حالی كه همه چیز باید از نو ساخته شود، آینده این فدراسیون تر و تازه را چگونه پیش بینی می‌كنید؟
جواب: یك موضوعی كه باید روش كار شود ساختن فدراسیونی است كه واقعا قادر باشد همه كارگران مصر را در اسرع وقت دور هم جمع كند. كنار هم قرار دادن اتحادیه‌های كارگری و سندیكاهایی كه امروزه دكترها، وكیلها، ژورنالیستها و مهندسین را نمایندگی می‌كنند. اما همچنین باید در را بروی كارگران روستاها (Fellahs) كه هیچگونه تجربه سازماندهی ندارند، ولی قلب مصر را كه سنتا كشور كشاورزان است، باز بگذاریم و بتوانیم آنها را هم در كنار دیگران قرار بدهیم.
سوال: چگونه می‌خواهید این كار را انجام بدهید؟
جواب: طرح این است كه مراكز اتحادیه‌های كارگری عمومی را در تمام استانها تشكیل دهیم. برای مثال، اگر گروهی از كارگران كشاورزی بخواهند متصل شوند، آنها می‌توانند یك نماینده اتحادیه انتخاب كنند كه آنها را به فدراسیون وصل می‌كند. بعد از آن می‌توانند فدراسیونهای بخشی (حرفه ای) تشكیل دهند.
سوال: موقعیت زنان در جنبش اتحادیه‌ای مستقل جدید چیست؟
جواب: سیزده نفر از چهل و شش عضو كمیته اجرائی "ریتا" زن هستند و معاون رئیس ما یك زن است. آنها همچنین نمایندگی خوبی در سطوح پایه‌ای دارند. زنان نقش كلیدی در جریان اعتصابات داشتند، مسئولیت سازماندهی عملی اعتصابی كه شامل پنجاه هزار كارگر بود. بیست و پنج درصد از رهبران اتحادیه مستقل تكنسینهای بهداشت، زن هستند.
سوال: مشكلات اصلی شما در حال حاضر بطور مشخص كدامند؟
جواب: به لطف انقلاب تهدیدها علیه اعضا و حمله توسط نیروهای امنیت و صاحبكاران متوقف شده است. مصاف اصلی ما در حال حاضر اینست كه تقاضاهای زیادی را كه برای تشكیل اتحادیه‌های سطح پایه دریافت می‌كنیم را مدیریت كنیم بطوریكه آنها بتوانند بسرعت و در موافقت با اصول آزادی و حقوق اتحادیه‌ای ایجاد شوند. بعد از زندگی تحت سیستم تك اتحادیه‌ای برای دهه‌ها، كار خیلی زیادی لازم است برای تغییر ذهنیت مردم، هم بعنوان افراد و هم بعنوان عادت و زبان اتحادیه‌ای. بیشتر كارگران هرگز قادر نبوده‌اند حقوق اتحادیه‌ای را تمرین كنند. كار آموزشی عظیمی لازم خواهد بود.
سوال: چه حمایتهائی را از جنبش جهانی اتحادیه‌های كارگری انتظار دارید؟
جواب: حمایت ITUC از اول كار مهم بوده است.ای تی یو سی همیشه به اصل آزادی اتحادیه‌های كارگری وفادار مانده است و كار با "ای تی یو اف" را رد كرده است كه كمك زیادی برای ما بوده.
همچنین پیوستن ما به "بین الملل خدمات عمومی" (PSI) به ما كمك كرده است. تا اینجا پی اس‌ای برای ما فرصت آموزش بوجود آورده و نامه‌های حمایتی كه از طرف سازمانهای عضو پی اس‌ای به مبارك و "ای تی یو اف" فرستاده شده حمایت بزرگی برای ما بود.
سوال: بنابراین آموزش و كارآموزی عملی خواستهای اساسی شما از جنبش بین المللی اتحادیه‌های كارگریست؟
جواب: ما پول نمی‌خواهیم. یك سری تجربیات نشان داده است كه جریان پول از خارج نتایج خوبی به بار نمی‌آورد و بسادگی به سراشیبی فساد منتهی می‌شود. آموزش و كارآموزی عملی در صدر خواسته‌های ماست. ما همچنین می‌خواهیم روابط مان را با كشورهای دیگر آفریقای شمالی، نظیر تونس و مراكش محكم‌تر كنیم. اینها در زمینه آموزش كار عملی تجربه بیشتری دارند؛ مثلا برای زنان و جوانان. ما تجربه محكمی در زمینه اعتصاب داریم. ما تجاربمان را به همدیگر منتقل خواهیم كرد و از همدیگر خواهیم آموخت.
مارس ٢٠١١