شش میلیارد هزینه اما دو میلیارد فروش !

نقد تاریخ تحریف شده فیلم "چ" (چمران) ساخته ابراهیم حاتمی کیا

بختیار پیرخضری

قبل از اینکه کوتاه و در حد توانم به نقد داستان فیلم کاملا تصنعی و ساختگی ابراهیم حاتمی کیا بپردازم ،خیلی جدی اما از روی صمیمت پیشنهاد میدهم که روی این فیلم حتی کلیک نکنید که آمار بازدیدش بالا نرود . فیلم زیاد می بینم ولی نقاد و تحلیگر فیلم نیستم، دانش زیادی هم در مورد سینما و فیلم ندارم .اما داستان این فیلم که مربوط به کردستان است و من هم نه به خاطر اینکه کردستان محل زادگاهم است بلکه به خاطر نشان دادن تاریخی دروغین و مهندسی شده٬ تصنعی و کاملا متضاد که حاتمی کیا در قالب یک فلیم از فضای سیاسی کردستان  و جنبش و خیزش توده ای عظیم با نقش جدی چپها و کمونیستها در رهبری و هدایت آن که در کردستان در جریان بود و هست ، من را وا داشت که  به نوبه خودم  به نقد این تاریخ تحریف شده و روشنگری برای جوانانی که  تاریخ آن دوران را مطالعه نکرده اند ،  بپردازم .

فیلم از لحاظ ساخت هم که با شش میلیار هزینه  حکومتی  تهیه شده  و در کل سی و یک ماه  روی آن کار شده، بسیار ضعیف و ابتدایی به نظر می رسد. با  این وجود نقد تکنیکی فیلم کار من نیست و آن را به صاحب نظران و استادان منصف در این زمینه  واگذار میکنم.

با توجه به پایبند بودن ابراهیم حاتمی کیا (کارگردان سینمای جنگ)  به جمهوری اسلامی و مشخصا به جریان اصولگرایان انتظار بیش از این هم نبود که فیلم "چ" ( منظور مصطفی چمران) را هم به مانند فیلمهای دیگرش از جمله  آژانس شیشیه ای و از کرخه تا راین، یک ذره نزدیک به واقعیت درست کند.

حاتمی کیا  در فیلم "چ"  از مصطفی چمران که نماینده دولت  آن دوران در کردستان برای مذاکره بود ،  یک چهره ناجی  را به تصویر می کشد  که انگار مردم شهرهای کردستان بخصوص پاوه از دست پیشمرگان  به تنگ آمده اند ، گویا  پیشمرگان به خانه و کاشانه ، مغازه ها و کلا زندگی مردم تاخته اند و دار و ندار مردم  را غارت میکنند و چمران این ماموریت خطیر را به عهده میگیرد که مردم کردستان را از دست شورای محلات و بنکه ها و احزاب ، بخصوص احزاب چپ و کمونیست  نجات دهد!!!

در چند سکانس فیلم نشان داده میشود که زنها و مردها دست به دامان چمران و نیروهایش می شوند که شهر را ترک نکنند و مردم را نجات دهند، و الا پیشمرگان به شهر حمله می کنند  و مردم را قتل عام میکنند!. حاتمی کیا باید مردم را نه تنها نادان بلکه فاقد شعور فرض کرده باشد که این تصویر جعلی و دروغین را بدهد که مردم کردستان به "پارتیزان" وطنی صادره از تهران(چمران) خوش آمد گویی گفته اند که بیاید و با "لبخند و مهربانی و عطوفت"، زن و مرد را در جامعه شان از هم جدا کند، سر زنان حجاب کند و رقص و موسیقی و زندگی شاد را ممنوع کند ،همچنین احکام جزای اسلامی قصاص و سنگسار و امر به معروف و نهی از منکر را حاکم کند، چوبه های دار برپا کند و محبوبترین و با اتوریته ترین و شریفترین انسانها را در دادگاههای صحرایی ویژه جمهوری اسلامی بودن هیچ محاکمه ای اعدام کند٬ آنطور که داعش امروز در مناطق تحت حاکمیتش اعمال میکند .

حاتمی کیا بدون شک ،  فرمان حمله جنایتکارانه خمینی به کردستان و سخنان مجری وقت این فرمان جناب بنی صدر که خطاب به نیروهای مسلح گفت "پوتین هایتان را از پا در نیاورید تا غائله کردها ختم نشود" را آگاهند. ایشان لشگر کشی و بسیج وسیع نیروهای مسلح به  کردستان در اوائل انقلاب ، توپ و خمپاره باران کردن طولانی مدت شهرهای کردستان٬ مقاومت مردم و نیروهای مسلح در ابعاد توده ای و از جمله و برای نمونه مقاومت  بیست و چهار روزه مردم مبارزسنندج، کشتار مردم بی دفاع "قارنا" و "قلاتان" در شمال کردستان ،اعدامهای فله ای  در سنندج ، مریوان، سقز٬ پاوه و چندین شهر دیگر کردستان را به خوبی به یاد دارد. در مقابل این جنایات و  قلدری های جمهوری اسلامی هم  ، حتما  تشکیل  شورای محلات سنندج (بنکه ها) ، مسلح کردن و بسیج عمومی مردم، راهپیمایی هزاران نفره پیر و جوان مردم سنندج ، سقز٬ بانه  و شهرهای دیگر کردستان به مریوان و در حمایت از کوچ تاریخی مردم شهر مریوان و سایر مقاومت ها و خیزش های  مردم کردستان را در برابر جمهوری اسلامی به خوبی می داند و با آن آشنا است. وی به خوبی می داند که مقاومت و جنبش آزادی خواهانه و برابری طلبانه در کردستان ریشه و جایگاه  محکمی دارد ، وی حتما از مراسم های  روز جهانی کارگر سنندج ،سقز ،مهاباد٬ کامیاران و  شهرهای دیگر کردستان ، مراسمهای روز جهانی زن در سنندج ، مریوان و سقز و....، از فستیوال آدم برفیهای سنندج ،مریوان ،کامیاران ،بانه و ...خبر دارد. حتما از اعتصاب عمومی های  وسیع شهرهای  کردستان که کمونیستها فراخوان و آن را سازماندهی کرده اند اطلاع دارد . اما آنچنان  آن واقعیات را تحریف کرده است  که انگار  دفتر بیت رهبری و امثال شریعتمداری کیهان و.. سازنده این فیلم بوده است. بماند  که ساخت شش میلیاردی فیلم با کمک نهادهای حکومتی از جمله صدا و سیما درست شده است .

جدا از تحریفات آشکار در داستان  فیلم "چ"  که سندهای واقعی  تاریخی آن دوران در این زمینه موجود است و جدا از ساخت فیلم که بیشر شبیه بازی کودکانه از نوع سپایدر من است ، معرفی خود چمران هم قابل توجه است. وی چمران  را یک  رزمنده انقلابی و شریف معرفی میکند که  به نجات مردم کردستان می آید که  "مردم کردستان را  که عاشق انقلاب اسلامی و خمینی هستند" را از دست پیشمرگان و کمونیستها نجات دهد و جلو تجاوز و غارت اموال مردم را بگیرد! . همچنین چمران را شخصیتی اهل مدارا ،ضد خشونت و جنگ ، مردم دوست و حیوان دوست  معرفی میکند. این تحریفات در مورد شخصیت چمران آنچنان بدور از واقعیت است که تعدادی از  دوستان نزدیک خود چمران بعد از اکران فیلم، این تحریفات را به چالش کشیدند و آن را غیر واقعی و دروغین اعلام کردند .

در مورد داستان فیلم هم باز ویدوهایی ضبط شده  از خود  چمران در یوتیوب موجود است که روایت حمله و جنگ در  کردستان را بازگو میکند .در یک مورد از این ماجراها که در مورد سقوط هلی کوپتر "حامل مجروحین" است ، خود چمران می گوید که به خاطر اینکه جای فرود آمدن هلی کوپتر "باریک و تنگ " بود، پره های هلی کوپتر به تپه برخورد کرد و منجر به سقوط آن شد. اما همین صحنه در فیلم اینطوری بازسازی شده که هلی کوپتر "حامل مجروحین مردم شهر پاوه" توسط تک تیراندازهای پیشمرگان که اطلاع دارند  تعدادی مجروج در هلی کوپتر هست ، مورد اصابت قرار میگیرد و هلی کوپتر سقوط میکند. حتی خود چمران نگفته است که هلی کوپتر بر اثر شلیک سقوط کرده است  اما حاتمی کیا آنچنان از روی تعصب و پایبند بودن به جمهوری اسلامی ، صحنه را وارونه  بازسازی کرده است که این درجه از دروغ پردازی فقط دو دلیل می تواند داشته باشد. .یک اینکه حاتمی کیا بیننده ایرانی (جدا از جیره خوران رژیم ) را یک مشت آدم بی سواد و بی اطلاع از پیرامون و تاریخ کشور خود قلمداد کرده است که انگار بیننده به داستان دروغین حاتمی کیا بسنده کرده و اگر هم آن تاریخ مشخص را مطالعه نکرده باشند  دنبال روایت درست آن از سندهایی از زبان شخصیتهای انقلابی در کردستان نمی روند . دوم  اینکه حاتمی کیا آنچنان وابسته به خط رهبری است که با این تبلیغات می خواهد ذهن مردم و دید افکار عمومی را نسبت به  چپها و کمونیستهای کردستان و در سطحی بیشتر کمونیستهای ایرانی ،  منحرف کند  که به نظر من این یکی  بیشتر به کاراکتر و شخصیت حاتمی کیا نزدیک است .

حمایت های مالی حکومتی و تبلیغات گسترده رسانه ها  قبل و همزمان با اکران این فیلم در سینماها، موفق نشد که افکار عمومی را نسبت به تاریخ تحریف شده کردستان تغییر دهد. واضح و روشن است، فیلمی که شش میلیارد هزینه حکومتی  را در پی داشت که با توجه با "آمار خودشان" دو میلیارد فروش داشته است ، به خاطر فروش و کسب درآمد نبوده بلکه کاملا سیاسی و با خط دهی درست شده است که اذهان عمومی را نسبت به احزاب چپ و کمونیست و البته جنبش و خیزش آزادی خواهانه و برابری طلبانه در کردستان منحرف کند. با توجه به نگاهی به نظرات بیننده های این فیلم در میدیاهای عمومی ، این فیلم بیننده عمومی  آنچنانی به جز خیل بسیجی ها و سپاهی ها نداشته و تعداد قابل توجهی از کسانی هم که یا علاقه مند به فیلم هستند یا کارشان سینما و فیلم است ، می گویند که تا نصف فیلم را توانستند تحمل کنند و از ادامه دیدن آن خودداری کرده اند . این فیلم با تولدش شکست خورده ،به شهادت امار فروشش و دروغ ها و خود شیرینی های افراطی که صدای رفقای خودشان را در آورده است .

فیلم "چ"،  تیر خلاصی بود  به پیکر خود حاتمی کیا  در ادامه خود شیرینی هایش برای خدمت به نظام که آخرین مورد آن هم دیدار چند روز پیش وی از خامنه ای در بیمارستان  بود .

 مردم و بخصوص جوانان ایرانی کور نیستند، بی سواد نیستند، بی اطلاع از پیرامونشان نیستند .حداقل٬ چنین تحریف واضخ و آشکاری را تشخیص می دهند و به آن می تازند ، همچنان که  در صفحات اینترنتی به آن تاخته اند . این فیلم خدمت خودش را کرده است .نفرت آن دوران ،انزجار از روزهایی که قدرت داشتند و کف چرانی میکردند را در میان جوانان و قربانیان حاکمیت شان ،زنده کرده است. به این خاطر باید به فیلم جایزه سال را اعطا کرد!                              

زنده باد جنبش آزادی خواهانه و برابری طلبانه مردم کردستان

هفتم مهرماه ٩٣  برابر با ٢٩ سپتامبر ٢٠١٤