اعتصاب کارگران شرکت واحد

پیروزی یا شکست؟

 

رحمان حسین اده

هنوز رئیس هیئت مدیره  سندیکای شرکت واحد منصور اسانلو در زندان است. دفتر سندیکا به تعطیل کشانده شده است وهیچیک از خواسته های برحق کارگران شرکت واحد تامین  نشده است. اعتصاب قدرتمند روز یکشنبه کارگران شرکت واحد بر سر این خواستها  شروع و بدون بر آورده شدن این مطالبات  متوقف  شد. این یک روز اعتصاب پیروزی و یا موفقیت نسبی برای کارگران در بر نداشت و به طریق اولی شکست اعتصاب هم نبوده است. اگر ذهنیت ساده و  دوبعدی و شیر و خطی شکست یا پیروزی را کنار بگذاریم، آنوقت متوجه میشویم که شروع قدرتمند اعتصاب و حرکت بزرگ کارگران شرکت واحد را در همان روز اول متوقف کردند و در واقع وقفه ای بر اعتصاب و تحرک تعیین کننده این بخش کارگری تحمیل شد.

اینکه اهمیت این اعتصاب چیست ؟ چه فاکتورهایی توقف آن را موجب شدند؟ گام بعدی چیست ؟ موضوعاتی است که به اختصار در این نوشته به آن میپردازیم.

جایگاه اعتصاب کارگران شرکت واحد

اعتصاب روز یکشنبه 4 دی ماه نقطه تعیین کننده و قدرتمند جنب و جوش  از مدتها قبل کارگران شرکت واحد برای دستیابی به مطالبات برحقشان بود. از مدتی قبل کارگران شرکت واحد به این نتیجه رسیده بودند که برای مقابله با شرایط سخت کار و رسیدن به خواسته هایشان مجبورند به اعتصاب دست بزنند. سندیکای کارگران شرکت واحد قصد سازماندهی این اعتصاب را داشت.

در شرایط سیاسی امروز ایران و در بطن جنبش اعتراضی موجود علیه جمهوری اسلامی ابعاد تاثیرات اعتصاب و تحرک یکی از بخشهای مهم کارگری ایران تاثیرات گسترده ای در کل فضای سیاسی ایران خواهد داشت. در چشم جامعه کارگر و تحرک کارگری را به جلو سوق میدهد و تناسب قوای موجود بین مردم و جمهوری اسلامی را تغییر میدهد. لذا اعتصاب کارگران شرکت واحد ولو با خواست صنفی ابعاد سیاسی جدی علیه جمهوری اسلامی داشت . بوپژه این را هم در نظر بگیریم که دامنه حضور عملی  این بخش کارگری سراسر تهران و خیابان و کوچه های آن  را در بر میگیرد و بنا به خصلت طبیعی کارشان، اعتراض و پیامشان به درون هر خانه ای نفوذ میکند و توجه جامعه را به خود جلب میکند. علاوه بر آن این بخش مهم کارگری  متحد و متشکل و صاحب تشکل مستقل کارگری خود هستند. جمهوری اسلامی دقیقا با دیدن این واقعیات و دیدن اینکه اثرات این اعتصاب به شرکت واحد محدود نمی ماند.  با احساس خطر اعتصاب کارگران تعرض پیشگیرانه خود را علیه کارگران شرکت واحد سازمان داد. دستگیری رهبری و هیئت مدیره سندیکای کارگران  حلقه اصلی این تعرض پیشگیرانه بود.  

از سوی دیگر،  جبهه کارگر و مردم زحمتکش و کمپ آزادیخواهی هم  تحرک اعتراضی و اعتصاب کارگران شرکت واحد را عمیقا متعلق به خود و سرنوشت مبارزاتی خود میداند. هر گام پیشروی این بخش کارگری ،پیشروی کل جنبش کارگری و جنبش اعتراضی رادیکال جامعه ایران است. عکس العمل سریع و گسترده تاکنونی در داخل و خارج کشور در حمایت از کارگران شرکت واحد انعکاس این واقعیت است.

با دستگیری هیئت مدیره و رئیس سندیکای کارگران شرکت واحد  جمهوری اسلامی ضربه ای بر کارگران شرکت واحد وارد کرده بود. با این وصف کارگران شرکت واحد و فعالین آن خوب جنبیدند. با پافشاری بر آزادی دستگیر شدگان و بازگشایی دفتر سندیکا و دیگر مطالباتشان و با اعلام اعتصاب روز یکشنبه سد محکمی در مقابل این تعرض ایجاد  و آثار این ضربه را محدود کردند . امید به تداوم مبارزه برحقشان احیا شد و حمایتهای گسترده در داخل و خارج کسب شد. شروع اعتصاب یکشنبه ورق را برگرداند. کارگران در موقعیت تعرضی واعمال فشار، جمهوری اسلامی را هراسان کردند. تا همین جا شروع اعتصاب کارگران شرکت واحد برگه درخشانی در جنبش کارگری و اعتراضی مردم ایران علیه جمهوری اسلامی است.  

توقف اعتصاب اشتباه بود

 اعتصاب یکشنبه به روشنی جمهوری اسلامی را هراسان و به تکاپو انداخت . گسیل داشتن وسایل نقلیه دولتی و سپاه پاسداران برای حمل و نقل مردم، تهدیدها و دستگیریها و مانورهای فریبکارانه تحت نام مذاکره، آزاد کردن تعدادی و همزمان دستگیری تعداد دیگری و نگه داشتن منصور اسانلو در زندان  و وعده های توخالی سردار قالیباف مجموعه تقلاهای جمهوری اسلامی برای مقابله با اعتصاب قدرتمند  و شروع شده کارگران شرکت واحد بود. این تقلاهای جمهوری اسلامی شناخته شده وبا پیشرویها و حمایتهایی که کارگران شرکت واحد به دست آورده میتوانست خنثی شوند. متاسفانه چنین نشد و بر عکس تقلاهای ضد انسانی و ضد کارگری جمهوری اسلامی اثر گذاشت . توقف اعتصاب اعلام  شد. در این رابطه به چند نکته باید توجه کرد.

-          توقف  این اعتصاب از سر موقعیت ضعیف اعتصاب و اعتصاب کنندگان اعلام نشد. تازه شروع اعتصاب و امکان گسترش آن به مناطق دهگانه شهر تهران بود. در داخل و خارج حمایتهای وسیع شروع شده بود. قدرتمند شدن آن در چشم انداز بود.

-           از سر طولانی شدن آن و خستگی شرکت کنندگان آن اعلام نشد. روز اول اعتصاب بود . حمایتهایی که از آن شد و انعکاس وسیعی که در سطح جهانی داشت قوت قلب بیشتر این اعتصاب  و حامیان آن را موجب شد.

-          از سر غیر ممکن دیدن تحقق مطالبات آن وقفه ایجاد نشد. اتفاقا تحت فشار این اعتصاب تعدادی از اعضای هیئت مدیره آزاد شدند. قالیباف مجبور به دادن وعده های شفاهی  شد. همین نشان میداد در ادامه اعتصاب تحقق خواسته های فوری و مشخصا آزادی همه و از جمله منصور اسانلو ممکن است.

-          توقف ایجاد شده حتی سازش تعریف شده  و رسمی هم نبود. در جریان مبارزات اجتماعی و کارگری سازشهای روشن و  تعریف شده، و بر اساس تناسب قوای موجود معنی دارد و قابل دفاع است. در این مورد چنین اتفاق هم نیفتاد. آزادی تعدادی (و  همزمان دستگیری تعدادی دیگر و همچنین  در  زندان ماندن اسانلو) ، انتقال سرپرستی شرکت واحد از شورای شهر به شهردار  و وعده های شفاهی و تضمین نشده قالیباف برای کارگران نان و آب نشد و بر خلاف این تصور که این مانورها را نشانه موفقیت و دال بر پایان اعتصاب گرفتند. این اقدامات  کوچکترین پیشروی برای کارگران در برنداشت.

علت توقف اعتصاب چه بود؟

 اشاره کردم  مانورها و تقلاهای مذبوحانه و اعمال فشارهای جمهوری اسلامی عامل مهمی در تحمیل توقف اعتصاب کارگران شرکت واحد بود. اما در آغاز یک اعتصاب قدرتمند رهبری روشن بین و صاحب تشخیص  درست از موقعیت این اعتصاب و مبارزه میتوانست بر تقلاهای جمهوری اسلامی فایق آید و اتفاقا با پافشاری بر تداوم اعتصاب چنان قدرتی را به صحنه بکشد ، که در وهله اول آزادی همه دستگیر شدگان و در ادامه تحقق تمام یا بخشی از مطالبات را ممکن کند. خلاصه کلام در آن شرایط پیچیده روز یکشنبه و غروب آن کمبودهایی که رهبری و تصمیم گیرندگان اعتصاب نتوانستند بر آن فایق آیند. موجب تاکتیک غلط اعلام پایان اعتصاب شد. به نظرم این کمبود را در دو زمینه میتوان دسته بندی کرد.

الف- رهبری اصلی  و هیئت مدیره سندیکای شرکت واحد  در زندان و یا  تحت  فشار امکان دخالت گری واقعی را نداشتند. به یک معنا رهبری کارگران شرکت واحد در شرایط ضعیف شده در بطن اعتصاب بزرگ با پیچیدگیهای زیاد بسر میبردند. رهبران و فعالین تصمبم گیرنده  جدید تشخیص تماما  درستی در مورد نیروی خود و جمهوری اسلامی را منعکس و نمایندگی نکردند. بر این اساس تماما متوجه نبودند که اتفاقا ادامه  اعتصاب  حداقل تا آزادی همه دستگیر شدگان و بویژه اسانلو ممکن و ضرورت دارد.

ب- توهم به وعده های شفاهی ، تضمین نشده و غیر رسمی  قالیباف در اعلام پایان اعتصاب عمل کرد. فعالین و تصمیم گیرندگان اعتصاب از سر پراگماتیسم به این وعده ها باور کردند.

همین جا جالب است این نکته را اضافه کنم که این توهم نه تنها در میان کارگران در محل ، حتی دامن بعضی گروههای اپوزیسیون چپ  در خارج را گرفت که  با تیتر درشت اعلامیه هایشان وعده های توخالی قالیباف را دال بر تحقق خواسته های کارگران اعلام کردند و با دنباله روی از وعده های قالیباف خاک در چشم کارگر پاشیدند و" پیروزی اعتصاب" را اعلام کردند.

خلاصه کنم در جدال حاد و پیچیده روز یکشنبه و غروب آن کارگران شرکت واحد توسط رهبری روشن بین و صاحب تشخیص درست نمایندگی نشدند و توقف اعتصابی که میرفت تحول بزرگی را به نفع کارگران و مردم ممکن کند. در میان ناباوری اعلام شد. وقایع بعدی و عدم تحقق خواسته های کارگران اشتباه بودن توقف اعتصاب را تاکید میکند.

گام بعدی چیست؟

توقف اعتصاب پیروزی کارگران نبود. اما شکست کارگران هم نبود و نیست. چون  جنب و جوش کارگران شرکت واحد و رهبری آن ادامه دارد. عزم و اراده مجدد کارگران شرکت واحد برای تحقق مطالباتشان و در صورت لزوم از سرگیری اعتصابشان اعلام شده است.  ابعاد توطئه های جمهوری اسلامی بیشتر آشکار شده است. طبعا کارگران ورهبری آنها با درسها و تجارب بیشتر این مصاف را ادامه میدهند. خوشبختانه فرصت هنوز باقی است و  در همین راستا گام بعدی را خود کارگران شرکت واحد در اطلاعیه ششم دی ماه 1384 اعلام کرده اند. در بخشی از این اطلاعیه که در پایین آمده است. گام بعدی چنین ترسیم شده است:

 ........."و بايد دستگير شدگان ما آزاد شوند. اگر آزاد نشوند دست به اقدامات گسترده تري خواهيم زد. زور ما قدرت كار ماست. ما سلاح و اسلحه ديگري نداريم و  قدرت كارمان را به كار خواهيم گرفت و بر روي خواستهايمان پافشاري خواهيم كرد. خانواده هاي ما نيز اعلام آمادگي كرده اند كه اگر عزيزان ما آزاد نشوند در اعتراض ما شركت كنند. همانطور كه در تجمع روز يكشنبه ما در منطقه ٦ شركت كردند و با بچه هاي سه ماهه و شش ماهه به تجمع آمدند و حتي مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. ما احتياج شديد به حمايت همه كارگران و كارگران در جهان داريم. ما شنيديم كه كنفدراسيون اتحاديه هاي آزاد و كنگره كار كانادا از خواست برحق ما حمايت كرده است......."

 آزادی  فوری همه دستگیر شدگان و مشخصا منصور اسانلو رئیس هیئت مدیره و رهبر سندیکای کارگران شرکت واحد شاخص مهم پیروزی کارگران شرکت واحد است.   و پافشاری بر دیگر خواسته ها و به میدان کشیدن قدرت کار و تداوم اعتصاب ، حمایت خانواده ها و همه کارگران و مردم و حمایتهای بین المللی چشم انداز گامهای بعدی مبارزات کارگران شرکت واحد است. در ادامه این مبارزه همه و بوپژه مردم تهران میتوانند نقش مهمی در پیروزی کارگران شرکت واحد داشته باشند. صف متحد و یکپارچه کارگری و انسانی در داخل و خارج میتواند در این مبارزه علیه جمهوری اسلامی به میدان بیاید. به این صف بپیوندیم.