فاتح شیخ

اسرائیل و فلسطین:

روزنه صلح بسته تر میشود

 

در نتیجه یک هفته سفر خاورمیانه ای هیلاری کلینتن، فضای ازسرگیری مذاکرات اسرائیل و فلسطین یخی تر شد و به نقطه صفر مورد نظر نتانیاهو و لیبرمن نزدیکتر شد. قبل از او جرج میچل فرستاده مخصوص اوباما برای به تحرک در آوردن این پروسه، پس از چندین سفر بی نتیجه، تسلیم پافشاری ناتانیاهو شده و با او بر سر ادامه شهرکسازی در شرق اورشلیم و موارد دیگری توافق کرده بود. تسلیم ناموجه جرج میچل و در پی آن تمجید ناموجه تر هیلاری کلینتن از نتانیاهو در مصاحبه مطبوعاتی مشترک و کنار گذاشتن خواست قطع شهرکسازی، خشم مقامات فلسطینی را برانگیخت و آب سردی بر غلغل توهمات و توقعات آنها و دول عرب متحد آمریکا ریخت.

نتانیاهو میخواهد رشته همه مذاکرات بعد از کنفرانس دو سال پیش آناپولیس را پنبه کند. میخواهد آناپولیس و "نقشه راه" را دچار همان سرنوشتی سازد که ده سال پیش خود او بر سر قرارداد اسلو آورد. سراسر امسال از روز پس از جلوس اوباما، سوال این بوده که آیا او و وزیر خارجه و فرستاده مخصوص او خواهند توانست دولت دست راستی اسرائیل را پای ازسرگیری مذاکره با فلسطینی ها بر مبنای اصل دو دولت بیاورند؟ تحولات چند روز اخیر نشان میدهد که نتوانسته اند. نتانیاهو خواهان بازگشت به نقطه صفر در مذاکره، آنهم بدون پیش شرط است. اوباما و دستگاه دیپلماسی اش هم ناتوان از مقابله با سیاست قلدری سازش ناپذیر نتانیاهو، قدم به قدم عقب می نشینند.     

این وضعیت، دست مقامات فلسطینی و شخص محمود عباس را در پوست گردو گذاشته است. آنها که با امید به اوباما تاکنون بر قطع شهرکسازی بعنوان پیش شرط مذاکرات پا میفشردند، اکنون با دورنمای تیره ای روبرو شده اند که خود را برای آن آماده نکرده اند. این در حالی است که وساطت دولت مصر میان آنها و حماس هم بی نتیجه مانده و تازه ناچارند که با این بن بست همه جانبه پای انتخابات پارلمان و پرزیدنت حکومت خودگردان بروند. انتخاباتی که احتمال پیروزی مجدد حماس در آن بیشتر از انتخابات پیشین است. فاشیسم بی بروبرگرد اسرائیل بار دیگر موقعیت حماس را تقویت میکند. بویژه محمود عباس در صورت ادامه این وضعیت و باز نشدن دریچه "مذاکرات"، ممکن است خود را کاندید پست پرزیدنتی نکند. عرفات قربانی شکست قرارداد اسلو شد، محمود عباس هم قربانی شکست پروسه های مابعد اسلو ازجمله آناپولیس و سیاست اوباما. در این میان اظهارات صائب عریقات درباره اینکه طرف فلسطینی ممکن است طرح دو دولت را از دستور خود خارج کند، نشان میدهد که ابعاد دشواری موقعیت آنها بسیار فراتر از انتخابات و سرنوشت محمود عباس است. در هر صورت سیر اوضاع طوری است که روزنه صلح بسته تر میشود. ابرهای تیره شرق مدیترانه را فرا گرفته و تهدید تجدید جنگ را هر روز جدیتر میکنند.  

تنها با گذاشتن تصویر تیره نزاع اسرائیل و فلسطین در تصویر بزرگتر و تیره تر خاورمیانه، میتوان منطق این بن بست را به درستی درک کرد. در واقع این شکست استراتژی میلیتاریستی آمریکا و درنتیجه افت موقعیت آن در سطح جهان و بویژه در منطقه بحرانی خاورمیانه است که اوضاع را با دنده خلاص به درون ابرهای تیره میراند. اینجا خاورمیانه است. اینجا باتلاق استراتژی میلیتاریستی شکست خورده آمریکای جورج بوش است. و اینجا حساسترین آزمایشگاه دیپلماسی اوباماست. آیا او میتواند استراتژی جهانی آمریکا را از این باتلاق بیرون کشد؟ آیا میتواند دولتش را در موقعیتی قرار دهد که از عهده جدال قدرت جاری با دیگر دولتهای بزرگ سرمایه داری و همزمان از عهده مانور حریف دست دومش جمهوری اسلامی که در شکاف جدال قدرتهای بزرگ دندان برای سهم بیشتر از قدرت و ثروت منطقه تیز کرده است، برآید؟ آنچه امروز از کارنامه اوباما میتوان استنتاج کرد مایه مثبتی برای پاسخگویی به این معضلات در بر ندارد. پیچیده تر شدن بحران در افغانستان و عراق و پاکستان و بن بست نزاع اسرائیل و فلسطین به اندازه کافی گویا هستند. اوباما در برابر بحران اقتصادی ای گریبان اقتصاد آمریکا را میفشارد، در برابر بحران ناشی از افت موقعیت جهانی آمریکا و در برابر همه معضلات و بحرانهای قدیم و جدید رودرروی دولتش راه حلی در جیب ندارد. آنچه از عهده او برآمده است نه حل این بحرانها، بلکه اداره بحرانها و سیر از این ستون به آن ستون است.

شصت سال ستمگری زمخت و وحشیانه بر مردم فلسطین، میبایست و میتوانست بسیار پیش از اینها پایان مییافت. آمریکا و غرب با حمایت نامحدود از اشغالگری و جنگ و کشتار و فاشیسم دولت اسرائیل، تشکیل دولت فلسطین بعنوان راه حل واقعی این مساله سیاسی را هر بار به تعویق میاندازند. جهان نیازمند شکسته شدن این دایره باطل لعنتی است. بشریت آزادیخواه تشنه صلح در هر جای این دنیای بحرانزده است. مردم فلسطین باید بتوانند این تاریخ طولانی پر از رنج و خون را هرچه فوریتر پشت سر بگذارند و در این مسیر شایسته گرمترین حمایت طبقه کارگر و همه نیروهای آزادیخواه جهان هستند.