قهر طبيعت٬ قهر سرمايه در پاكستان
مصطفى رشيدى
طى سه هفته اخير و با شروع بارشهاى سنگين و بى پايان بخش بزرگى از پاكستان دچار لطمات بزرگى گرديد. مناطق عظيمى از فلاتهاى مركزى اين كشور زير آب قرار گرفتند. مناطق مسكونى٬ مزارع و جاده ها ويران گشتند. اخبار و آمارها حكايت از ويرانى و خرابى بيسابقه دارند. فقط بيست ميليون نفر آواره بجا مانده است كه با نيازهاى پايه اى دست و پنجه نرم ميكنند. مراجع امدادى متعددى در جهان آژيرهاى خود را بدنبال كمك رسانى هاى فورى و حياتى بصدا درآورده اند. تصاوير مخابره شده از وضعيت اسفناك قربانيان سيل واقعا تكان دهنده است. بخصوص كه بخش اساسى اين مردم بدليل فقر و تهيدستى از هيچگونه حفاظى در مقابل سيل٬ و از آن بدتر٬ از هيچ گونه تامينى در مقابل عوارض بمراتب مخرب سيل برخوردار نبوده و نيستند.
صد لعنت به طبيعت با قمار كور و بيرحمانه اى كه با زندگى اين مردم بدان دست زده است. اما ناسازگارى و غضب طبيعت ميبايست و ميتوانست در دامنه خسارات وارده محدود گردد. فاجعه انسانى بزرگ حاصل از سيل را نميتوان به طبيعت منصوب كرد. فاجعه در آنجاست كه چگونه ميليونها انسان در عرض يك شب به قعر نيستى سقوط ميكنند. مناطق سيل زده هرگز مناطق حاصل خيز و پربركتى براى ساكنان آن نبوده است. جرم طبعيت و سيل آن شايد همينقدر باشد كه پرده كاذب زندگى را بكنار زده و واقعيت دردناك اين ميليونها مردم را به قضاوت گذاشته است. فاجعه آنجاست كه چگونه زندگى ميليونها خانواده با موجوديت تعداد معدودى گاو و گوسفند و يا چند متر مربع زمين سنگلاخ و كشت پر مرارت آنها گره خورده است. يك شب و در گذر بارانها همه پايه هاى زندگى بيكباره ناپديد شده است. مشاهده بى پناهى و سردرگمى اين مردم در مقابل سوال چگونگى تامين امروز و فرداى خود ترسناك است. ديدن چهره بهت زده ميليونها نفر در انتظار چادر و شير خشك اردوگاههاى امداد٬ ديدن صحنه صدها هزار نفرى كه در آستانه بيماريهاى گوناگون و محروم از هرگونه حفاظ و حمايت٬ هر بيننده اى را منكوب ميسازد.
يوسف جمال يك زحمتكش مناطق سيل زده٬ در مقابل سوال خبرنگار ميگويد كه" اين فاجعه ناشى از غضب خداوند است و تنها بايد دست بدامن او شد." حق با اوست. تنها در قاموس خداوند قهار افسانه هاى ترسناك مذهبى ميتواند بگنجد كه پس از نسلها كار و تلاش٬ اين مردم هنوز هم اينچنين فقر زده٬ تنها و آسيپ پذير باقى مانده باشند. تنها قهر خداوندى است كه ميتواند اينچنين خونسرد و لاقيد با زندگى او و عزيزانش بازى كند. اين سيلاب تعداد قابل توجهى مدارس و درمانگاه و بيمارستان و پل و جاده و تجهيزات و مراكز امداد و دامپزشكى و امثال آنرا در مسير خود نداشته است. ميليونها زحمتكش سيل زده پاكستانى هيچ دليلى ندارند كه امروز به مسئوليت و امداد و كمك رسانى دولت و مسئوليت اجتماعى آنها دل خوش كنند.
پاكستان كشور بزرگ و ثروتمند و با تكنيك و امكانات پيشرفته است. يكى از قدرتمندترين ارتشهاى منطقه و مسلح به تجهيزات اتمى تنها جلوه كوچكى از موقعيت اين كشور است. چند سال قبلتر از دريچه پديده عظيم كار كودكان دنياى امروز چشم به واقعيت سرمايه دارى وحشى حاكم بر پاكستان گشود. سيل امروز "فرصت" ديگرى را ايجاد كرده است كه از دريچه زندگى ميليونها نفر مردم زحمتكش واقعيت طبقاتى حكومت سرمايه را لمس كرد. امروز با فروكش باران و كاهش ابعاد سيل٬ ديگر چيزى از دار و ندار ميليونها مردم منطقه باقى نمانده است. اما فاجعه انسانى بزرگ تازه در آغاز راه است. خطرات بزرگى بازماندگان سيل را تهديد ميكند٬ تنها چهار ميليون كودك در معرض خطر بلافصل بيماريهاى مسرى قرار دارند. در مقابل همه ابعاد فاجعه٬ تنفر و انزجار از مبانى مصائب بجا مانده٬ نه متوجه خداوند٬ نه متوجه طبيعت٬ بلكه تنها متوجه بانيان اصلى آن در دولت و حاكمان كشور پاكستان ميتواند باشد.
١٨ اوت ٢٠١٠