کورش مدرسي – رحمان حسين زاده

توضيح : اين نوشته در اوت سال ١٩٩٦ (ده سال پيش) به زبانهاي فارسي و کردي توسط حزب کمونيست کارگري عراق منتشر گرديد. تجديد انتشار آن از اين جهت مفيد است که

اولا - بسياري از برداشت هاي نادرستي که در آن زمان در حزب کمونيست کارگري عراق در مورد بحث هاي کمونيسم کارگري و حزب و جامعه وجود داشت، و در اين نوشته مورد بحث قرار گرفته است، امروز از طرف رهبري جديد حزب کمونيست کارگري ايران به مراتب از "برداشت نادرست" فراتر رفته و تبديل به يک سيستم نظري در تناقض کامل با کمونيسم کارگري قرار گرفته است.

کورش مدرسي – رحمان حسين زاده

آوريل ٢٠٠٦

اين چند سطر زنده و گزنده مارکس بدون ترديد نشانگر يکي از ويژگي هاي ما است. نارضايتي پيوسته از خود و بازگشت مدام به جوانب ضعف تلاشهاي مان يک خصوصيت زنده جريان ما بوده است. اين ويژگي حرکت پرولتري اما نه در پي نشئهي افيون عرفاني "انتقاد" و "انتقاد از خود" ، خودکاوي و خودزني بلکه ناشي از ضرورت کشودن راه پيشرفت است. جامعه حرکت کمونيستي را به تعيين تکليف قطعي با "هيولاي مبهم هدفهايش" و ضعف و فقر تلاشهاي اوليه فرا ميخواند. اگر محرکهاي در کار است، چيزي جز بر زمين کوبيدن قطعي دشمن نيست. نشئه اي اگر در ميان باشد نشئهي پيروزي است و اگر نيازي در کار است نياز حياتي جامعه به پيروزي حرکت پرولتري است.

امروز وقتي باز بخود مينگريم، خود را در مقابل يک وضعيتي ميابيم که نيازمند توجه و عمل فوري است. مساله اين است که حزب ما با همه پيشرفتهايش هنوز پاسخگوي نيازهاي جامعه نيست و فرصت زيادي هم براي طفره در اين جوابگوئي باقي نمانده. دشمن برزمين کوبيده شده بارديگر در برابر ما قد برافراشته و ما را به "رقص در همينجا" فرا ميخواند.

اوضاع در عراق، و بويژه در کردستان، در موقعتي کاملا ناپايدار قرار دارد. اين وضعيت همه احزاب و نيروهاي سياسي در منطقه را در مقابل مصافهائي حياتي قرارداده که سرانجام آنها تاثيري عميق و تعيين کننده در سرنوشت جامعه خواهد داشت و دايره عمل و تاثير گذاري اين احزاب و جريانات را مي تواند تا چند دهه رقم بزند.

حزب کمونيست کارگري عراق نيز در زمره اين نيروها است. حزب ما در کردستان عراق در موقعيتي بسيار مناسب و لذا حساسي قرار گرفته است. اينکه جامعه کردستان بکدام سو ميچرخد و آينده انسانها در اين گوشه از جهان چگونه رقم خواهد خورد علاوه بر احزاب بورژوائي مستقيما به تشکيلات، سياست و رهبري ما نيز مربوط ميگردد. نتيجه اين رو در روئي ميتواند به چرخشي اساسي در تناسب قواي کمونيسم در مقابل بربريت سرمايه داري مذهبي - عشيرتي، در سطح منطقه، و يا به سايه راندن ما، شايد براي چند دهه، منجر گردد.

آمادگي ما در پاسخگوئي باين نياز موکول به استقرار مان بعنوان يک حزب کمونيستي - کارگري ريشه يافته درجامعه است. حزبي که نتنها پاسخ سوالات اساسي پيش پاي جامعه کردستان را ارائه ميدهد، بلکه قدرتي سياسي، تشکيلاتي و نظامي است که نقشي اصلي در تعيين مقدرات جامعه کردستان را دارد. حزبي که قدرتش در گره خوردن همه اميدها و آرزوهاي انساني مردم به آن و همچنين پيوند عميق سازماني اين مردم به آن نهفته است.

اينرا يکسال و اندي پيش نيز بخودمان گفتيم. در آن مقطع گفتيم که بايد ظرف يکسال آتي چهره حزب تغيير کند(١)و مولفههاي اين تغيير را اينگونه برشمرديم :

١ - وضع حزب به لحاظ سازماني بکلي تغيير کرده است. حزب کمونيست کارگري عراق به يک حزب سازمان يافته و منضبط تبديل گرديده. ... وضع مالي حزب سروساماني بخود گرفته، انتشار نشريات و ارگانهاي حزبي بلحاظ مالي، فني، تدارکاتي، تشکيلاتي و سياسي تضمين شدهاند. مرکزيت و بويژه دفتر سياسي حزب سازمان يافته و کار روتين خود را انجام ميدهد.

٢ - حزب کمونيست کارگري عراق از حزب اپوزيسيون و افشاگر ناسيونالسم کرد و عرب، به حزب سياسي سازمانده انقلاب کارگري در عراق، ... به حزبي که خود را ضاحب جامعه ميداند تبديل شده است. چهره مارکسيستي حزب بشدت تقويت شده، حزب به جرياني بشدت دخالتگر و سازمانگر در همه وجوه مبارزه سياسي و طبقاتي در عراق تبديل گرديده. به حزبي ماگزيماليست که انقلاب کارگري را براي همين امروز عراق ميخواهد تبديل گرديده است."

بعلاوه در همان نوشته اشاره کرديم که مشکل ما ناتواني رهبري و کادرهاي حزب نيست بلکه مساله بر سر توافق بر الگوها و اهدافي معين از فعاليت حزب است.

اگر امروز خود را با اين شاخص ها اندازه بگيريم متوجه تغييرات مهمي در عرصه سياسي، تشکيلاتي و بويژه موقعيت اجتماعي حزب و در عملکرد آن ميشويم. البته اگر از آن دوره تصويري در ذهنمان باقي مانده باشد. رهبري ناموجود، حزب بهم ريخته، صف فعالين در حال عزيمت بخارج، عروج مجدد محفليسم و گروهگرايي محافل سابق، بيجا و مکاني بخش مهم رهبري حزب در عراق، اصولا خارج بودن بدنه اصلي رهبران شناخته شده حزبي از سلسله مراتب رسمي تشکيلاتي، فقدان هر تصور و نقشه جا افتاده در مورد چگونگي پيشرفت حزب و ...

اين براستي در آن زمان تصويري نگران کننده بود. اما ما ترديدي نداشتيم که اگر رهبري و شبکه کادرهاي حزب بخواهند ميتوانند اين وضع را تغيير دهند. اين کار بدرجه زيادي صورت گرفت. وضع امروز بکلي با آن دوره متفاوت است. حزبي هست، رهبريي و جود دارد نقشهاي براي کارها هست، تبليغات ما تغييرات محسوسي کرده است و دامنه دخالت ما در عرصههاي گوناگون مبارزه اجتماعي، هرچند محدود، افزايش يافته است و موقعيت اجتماعي حزب تحکيم شده و رهبران با اتوريته و شناخته شده حزبي عروج کردهاند.

تناقض ميان ابعاد محبوبيت ما بعنوان يک جريان سالم سياسي، راهگشا و محق از يک طرف و دايره برد و نفوذ سياسي و تشکيلاتي شديدا محدود ما از طرف ديگر. تمام احزاب اصلي جامعه يا اصولا فاقد هر افقي براي تغيير آينده جامعه هستند و يا بلاتکليفي و هرج و مرج بيشتري را مقابل مردم قرار ميدهند. ما خوش نام ترين پديده اجتماعي چندين دهه تاريخ اخير کردستان عراق هستيم و گوش شنوا براي حرف ما و چشم بينا براي ديدن افق ما بيش از هميشه است. اما بطرز "عجيبي" دست ما کم به مردم ميرسد. آنطرف "ديوار" تشکيلات توده وسيعي از کارگران و انسانهاي کمونيست هستند که نه فرصت پيوستن به اين حزب را دارند و نه راستش پيوستن به حزب را تسهيل کننده فعاليت خود ميدانند. حزب و جريان کمونيسم کارگري را دوست دارند اما به آن نميپيوندند.

اين تناقض البته در بطن خود پيشرفتي را نشان ميدهد. يکسال پيش اين تناقض وجود نداشت زيرا ما بعنوان يک حزب حاضر در صحنه وجود برجستهاي نداشتيم. اما در هرصورت اين تناقض تا ابد نميتواند ادامه يابد و دير يا زود به نفع يکي از طرفين آن حل خواهد شد. يا دامنه محبوبيت ما هم اندازه دامنه برد و نفوذ سياسي و تشکيلاتي مان ميشود يا بعکس شعاع عمل حزبي ما تغيير لازم را خواهد کرد.

اين تناقض را البته بخش مهمي از رفقاي ما در هر دو طرف "ديوار" تشکيلات ديدهاند. باعتقاد ما اين تناقض ناشي از "ناتواني" رهبري و يا شبکه اصلي کادرهاي حزب نيست. سرچشمه اين وضع کماکان فقدان توافق باندازه کافي عميق در مورد الگوهاي فعاليت حزب و چگونگي رسيدن به اهداف حزب در ميان سطح وسيعي از کادرها است. به اين اعتبار مساله همچون گذشته کماکان سياسي است." داشتن تصويري واقعي و کمابيش واحد از اينکه کجاي کار قرار گرفتهايم، راه رسيدن به هدف کدام است و چه مشکلات عملي و "سنتي" در مقابل ما قرار دارد، چه استراتژيي بايد در پيش گرفت شرط فائق آمدن براين مشکلات است.

حقيقت اين است که مشکلات امروز حزب رعد و برق در آسمان بي ابر نيست. حزب ما همچون همه پديدههاي اجتماعي زمينههاي شکل گيري خاص خود را دارد. اگر امروز بار ديگر از بيرون به حزب نگاه کنيم و پروسه شکل گيري و گسترش آن، قدمهائي که برداشته است را با عقل امروزمان مورد ارزيابي قرار دهيم بسادگي ميتوانيم رد نارسائيهايمان را در تلقيات و سنتهاي گذشته باز يابيم. بنابراين لازم است به اين تلقيات پرداخت و رد پاي آنها را در امروز حزب نشان داد. در اين رابطه بايد از تلفيات و نحوه برداشت متفاوت از خود کمونيسم کارگري شروع کنيم.

حزب ما بنا به تعريف يک حزب کمونيست کارگري است. اما در تعريف خود اين کمونيسم کارگري درک يکساني در ميان ما وجود ندارد. اين واقعيت بيش از آنچه که معرفتي باشد ناشي از شرايط آشنائي ما با اين مباحث است. پس بايد باين شرايط پرداخت.

تلقي ما از يک واقعيت، بحث يا حرکت عميقا تحت تاثير شرايط مادي اي است که در آن با اين پديده روبرو ميشويم. اين تلقي قطعا بعدا ميتواند تعديل شده يا تغيير کند. اما مهر شرايط برخورد اوليه تا مدتها قابل تشخيص است.

اين در مورد کمونيسم کارگري هم صادق است. توجه بسياري از رفقاي ما در عراق يا در تشکيلات حزب کمونيست ايران در متن شرايطي خاص و در جستجوي پاسخ به مسائل معيني به مباحث کمونيسم کارگري معطوف گرديد. اين شرايط و مسائل تاثير خود را کماکان بر برداشت بخش وسيعي از صفوف ما حفظ کرده است.

کنگره سوم حزب کمونيست ايران همين مقابله و گيجي و تغيير مسير را منعکس کرد. اوضاع جهاني و اوضاع حزبي البته رنگ ويژه خود را به اين مباحثات داد. بحث تا آنجا که به حزب کمونيست ايران مربوط ميشد، از جمله به نشان دادن تفاوت کومهله با يک جريان کمونيستي-کارگري و راههاي خروج از بنبستي که کومهله در آن گرفتار شده بود معطوف گرديد. اين واقعيت طبعا وزنه نقد ناسيوناليسم کرد را در مباحث کمونيسم کارگري افزايش داد.

اين دوره با شکل گيري کانون کمونيسم کارگري و سمينارهاي آن شروع شد مباحث مربوط به کومهله، تشکيلات کردستان را بحرکت درآورد. بخش وسيعي از اعضا و کاردهاي مستقر در اردوگاهها، صرف نظر از جنبه نظري، تبيين کمونيسم کارگري را بحق تئوري رهائي بخش خود يافتندو بعکس دوره پيش باستقبال آن رفتند. بخشي از رهبري سنتي کومهله اما اين را آب سردي بر آتش انقلاب ايدئولوژيک خود يافت و بدنبال رشتهاي از عکس العمل هائي رفت که خواننده لابد با آن آشنائي دارد.(٥)،(٦)،(٧)،(٨)

افقي که ناسيوناليسم چپ کرد در مقابل آينده فعاليت اعضا و کادرهايش قرار ميداد، کندن از ناسيوناليسم کرد را براي طيف وسيعي از فعالين کومه له و همچنين گروههاي چپ در کردستان عراق به مساله مرگ و زندگي تبديل ميکرد. جناح چپ در تشکيلات کومهله و همچنين در کردستان عراق بطور واقعي در متن اين رويدادها و زير فشار اين نيازها چشم بر مباحث کمونيسم کارگري گشود. درايت زيادي لازم نيست تا بتوان مهر اين شرايط را بر برداشت بخش زيادي از فعالين اين حرکت چه در کومه له و چه در جامعه عراق تشخيص داد. مباحث کمونيسم کارگري اين بار اساسا به يک بحث ضد ناسيوناليستي تقليل يافت. اين ديگر نقطه ضعفي را در صفوف ما تشکيل داد که هرچه به عقب تر ميرويم رنگ آن بر عملکرد چپ در تشکيلات کومهله و چپ در کردستان عراق بيشتر است. اين يک جانبه نگري البته امروز بشدت تعديل يافته است. اما بهر حال کماکان رد پاي آنرا در فعاليتمان ميتوان ديد.

محدود کردن بحث کمونيسم کارگري به يک بحث ضد ناسيوناليستي و راديکال، زمينه کم رنگ و يا مغشوش کردن دو جنبه مهم از بحثهاي ما بود. يکي بحث احزاب اجتماعي بطور کلي و ديگري حزب کارگري به معناي اخص.

بحث اول تبيينهاي ما از طبقات، گرايشها و احزاب اجتماعي (کارگري و يا بورژوائي)، به تمايز احزاب اجتماعي و حاشيهاي و تفاوت تلقي اين احزاب از مسائل جامعه، مبارزه سياسي، تاکتيک را در برميگيرد و بحث دوم به تمايز حزب کارگري به معناي اخص کلمه با تشکل ها و احزاب غير کارگري مربوط ميشود. در اين دومي پاي بحث انقلاب و رفرم، سازمان حزب، "سبک کار"، امنيت، بحث مهم آژيتاتور پرولتر، و غيره بميان مي آيد.

به سايه رانده شدن اين جنبه از مباحث کمونيسم کارگري خواه نا خواه به سنگين شدن وزنه تلقيات راديکال اما کم اجتماعي از حزب مان و وظايفي که در مقابل داريم منجر گرديد. اين ها به اعتقاد ما دو فاکتور اساسياي هستند که فقدان شفافيت در آن تاثير گذاري ما در جامعه را به شدت محدود کرده است.

لذا اگر بخواهيم تناقض ميان محبوبيتمان بعنوان يک جريان کمونيست کارگري با دامنه عملٰمان بعنوان يک حزب (تشکل) معين را حل کنيم بايد همين جنبههاي به سايه رانده شده بحث هاي کمونيسم کارگري را مجددا پيش بکشيم. طبعا پرداختن به همه جنبه هاي کمونيسم کارگري در چهارچوب اين نوشته نميکنجد. ما نيز زير بار فشار نيازهاي واقعي ناچاريم نورافکن را روي بخشهاي محدودي متمرکز کنيم. اولين مساله خود مفهوم حزب اجتماعي است. منظور از يک حزب اجتماعي چيست و اساسا چرا بدان احتياج داريم؟

بسياري از رفقاي ما وقتي ميگويند ما اجتماعي هستيم منظورشان اين است که "مشهور" يا "محبوب" هستيم. مردم ميدانند کمونيست هائي در اين منطقه وجود دارند، آدم هاي خوبي هستند و در "حزب کمونيست کارگري عراق" متشکل هستند. اين برداشت البته واقعيتي را هم منعکس ميکند. تشکل هاي کمونيستي در کردستان عراق ناگهان از اعماق گمنامي به صحنه علني سياسي، آنهم در شکلي وسيعا تودهاي، کشيده شدند. مردم زيادي که تا ديروز حتي خواندن نام اين سازمانها برايشان مشکل بود، شروع به صحبت در باره اين تشکل ها و مواضع آنها کردند. اين جهش از اعماق گمنامي به قله اشتهار تقريبا در تمام سطوح به "اجتماعي شدن" تفسير گرديد و به آن رضايت داده شد.

يک حزب ناشناخته نميتواند اجتماعي باشد. اين روشن است. اما تقليل بحث احزاب و از آن مهمتر جريانات اجتماعي به اشتهار، وحتي محبوبيت، بلحاظ تئوريک نادرست و از نظر عملي گمراه کننده است.

اين اشتباه بلحاظ تئوريک بيش از هرچيز ما را از شناخت مکانيسم هاي واقعي تغيير وضع در جامعه و تغييراتي که بايد در حزب ما صورت گيرد محروم ميکند. بلحاظ عملي اما اين اشتباه تمايل به دو شيوه فعاليت متضاد و بيک اندازه نادرست را بهمراه دارد. مفتون شدن به ابزارهاي اشتهار بيشتر (نوعي آکسيونيسم) و تمايل به روش هاي فعاليت ميکرسکوپيک - مخفي سنتي چپ.

براي باز کردن اين مطلب لازم است بطور بسيار فشرده به اين بحث اشاره کنيم. خواننده علاقمند ميتواند براي بحث تفصيلي تر به "تفاوتهاي ما"(٥) و "درباره فعاليت حزب در کردستان"(٦) مراجعه نمايد.

سنت غير مارکسيستي چپ اين بوده که احزاب را مستقيما به طبقات منصوب و متصل کرده است. اين روش البته علاوه براتصال احزاب ديگر به طبقات مختلف ميتوانست دليل انتصاب خود آنان به طبقه کارگر را هم ارائه دهد.

مرتبط کردن مستقيم احزاب به طبقات و لايههاي اجتماعي چندين ايراد دارد. اين روش مکانيکي است و به ناچار به جدول بندي اسکولاستيکي جامعه و احزاب آنها منجر ميگردد. کساني که با تاريخ چپ آشنائي داشته باشند با اين پديده به وفور روبرو شدهاند. اين برداشت نميتواند مضمون طبقاتي سياست، يا در حقيقت رابطه سياست با طبقات را درک کند. ناچار، در توضيح احزاب به شمارش و تفکيک و لايه بندي هاي مختلف طبقات جامعه، جدول بندي آنها، دادن مشخصات دلبخواه و ثابت به طبقات و لايه ها و ارجاع هر حزب به يکي از آنها ميشود.

اين البته کار سادهاي نيست. با توجه به اينکه تعداد احزاب موجود از تعداد طبقات شناخته شده بشدت بيشتر است، ما مرتب شاهد کشف لايهها و گاه حتي طبقات جديد هستيم. انقلابات ملي و ناسيوناليستي انواع مختلف بورژوازي و خرده بورژوازي ملي و مترقي و حتي نژادي از بورژوازي ملي "سوسياليست" را توسط احزاب چپ و بويژه روسيبه اين باصطلاح تلاش فکري اضافه عرضه کرد. انقلاب ١٩٧٩ ايران به اين "گنجينه فکري"، خرده بورژوازي سنتي، خرده بورژوازي سنتي مرفه، بورژوازي سوداگر و غيره و غيره را اضافه نمود. کساني که تجربه شکست انقلاب روسيه در دوره استالين را تعقيب کرده باشند با کشف بورژوازي در حزب درقالب شکار ارواح خبيثه البته آشنا هستند.

اين متد امپريستي و اختياري است و لذا نميتواند توضيح دهد چرا بعضي از احزاب رشد ميکنند و بعضي نميکنند، نميتواند تعداد و کثرت احزاب بخصوص بورژوائي را توضيح دهد. نميتواند سياست طبقات متفاوت در شرايط مختلف را بشناسد و لاجرم نه قادر به پيشبيني احزاب و نه قادر به تشخيص منشا طبقاتي سياستهاي آنان.

مساله اين است که طبقات تنها در مورد مالکيتشان يا قدرت سياسي حرف نميزنند بلکه درمورد کل مسائل اجتماعي دوره خود بايد تصميم بگيرند. لذا بايد تشخيص داد که مبارزه طبقاتي جدال ميان کساني که بنام طبقات بايکديگر درگيرشدهاند نيست. اين کشمکش ميان خود اين طبقات است. مبارزه و کشمکش انسانهاي زندهاي است که هرروزه و بطور وقفه ناپذير در ابعاد مختلف بر سر کليه مسائلي که به حيات آنها مربوط ميشود، جريان دارد. بنابراين چنين مبارزهاي نميتواند صرفا بر سر قدرت سياسي و يا مالکيت باشد. اين مبارزهايست زنده در همه عرصه هاي حيات انساني که خود را در طيف وسيعي از مسائل بشدت متفاوت و متنوع در ابعاد سياسي، زيستي، اقتصادي، فرهنگي، هنري، ادبي، حقوقي، فکري، ايدئولوژيکي و غيره نشان ميدهد.

اين آن سطح کنکرتي است که بطور واقعي انسانها بعنوان عنصر فعاله تغيير در جامعه به آن قدم ميگذارند و در آن خود را بيان ميکنند. جامعه انساني علاوه بر هر چيز محل تلاش انسانها در بهبود و يا تغيير شرايط زيستشان (به معناي اعم) است. اين عرصه بشدت وسيع و کاملا کنکرت است.

اين گرايش ها البته به پايه طبقاتي خود بي ربط نيستند اما در همان حال عکس برگردان اين منفعت ها نيزنميباشند. اين گرايش ها زندگي اجتماعي و تلقيات مختلف را منعکس ميسازند. اين گرايش ها بخصوص در دوره هاي غير متعارف که اقتصاد و منفعت بلاواسطه اقتصادي در حيات اجتماعي به حاشيه رانده ميشود مواضعي اتخاذ ميکنند که مطلقا با تحليل "سنتي" از احزاب قابل توضيح نيست. يک حزب کاملا بورژوائي ميتواند مدافع دولتي کردن سرمايه بزرگ ويا "خلع يد از امپرياليسم" گردد. عملکرد استالينيسم و کل نهضت استقلال طلبانه و ناسيوناليستي نمونههائي زندهاي درستي اين حکم را بدست ميدهد. يک حزب کارگري و مارکسيستي ميتواند سياست هاي کاملا غير متعارف مانند نپ را در پيش گيرد. درک اين نکته براي حزب ما حياتي است. حزب کمونيستي کارگري ميتواند و بايد با رها کردن گريبان خود از چنگال تبيين سنتي از تاکتيک و موضع طبقاتي قابليت اتخاذ مواضع و تاکتيک هاي نا متعارف در شرايط غير متعارف را داشته باشد. اين اولين شاخص فهم اجتماعي است. اين بحث بتفصيل در نوشته "دولت در دورهاي انقلابي"(٩) مورد بررسي قرار گرفته که رفقا را به مراجعه مجدد به فرا ميخوانيم.

يک جنبه بسيار مهم ديگر بحث اين است که گرايشهاي اجتماعي و احزاب اجتماعي تنها نيروهاي طبقه خود را مخاطب قرار نميدهند. اين احزاب و اين گرايشها در خدمت يک افق و يک طرح و يک ايده معلوم براي کل جامعه است. در نتيجه احزاب سياسي تلاش ميکنند تا افق خود را نه تنها به افق غالب در طبقه خود تبديل کنند، بلکه اساسا ميکوشند تا افق و اهداف خود را به افق و اهداف حاکم بر کل جامعه تبديل نمايند و کل نيروي فعال جامعه را در تحقق اين اهداف بکار اندازند. تاريخ، تاريخ کشمکش طبقات اجتماعي تحت پرچم سنتهاي مبارزاتي و احزاب سياسي معين است. سنتهاي مبارزاتي و احزابي که بتوانند فشار عمومي و پايه اي مطالبات و افقهاي طبقاتي را به فشار سياسي و مادي در جامعه تبديل کنند، احزابي اجتماعي اند. احزاب دخيل در تاريخ هر دوره اند. به اين معني احزاب اجتماعي نه تنها خود را صاحب جامعه ميدانند بلکه به رگ و پي حيات و تجديد حيات اقتصادي و فکري و سياسي طبقات وسيعي گره خوردهاند.

تاريخ و جامعه البته طيف وسيعي از احزاب غير اجتماعي و حاشيهاي را بيرون داده است. حتي سنتهاي اجتماعي بکرات احزاب غير اجتماعي و حاشيهاي را نيز از خود بيرون ميدهند. ناسيوناليسم را دوباره در نظر بگيريد. اين سنت تنها احزاب ريشه دار و اجتماعي را صاحب نيست. طيف وسيعي از گروهها و احزاب معطوف به لايههاي غير اجتماعي (لايههائي که مستقيما در ساختار جامعه جاي نگرفته اند) را نيز از خود بيرون ميدهد. جريانات چريکي و شبه چريکي و گروههاي سياسي کار حاشيهاي که ما در ايران و عراق تجربه کردهايم تيپيک همه جوامع شهري شده جهاناند. اين جريانات بطور واقعي شاخههاي فرعي جريان مادر هستند. اينها گرچه خود منشا تغيير پايداري نميتوانند باشند، در متن رويدادهاي اساسي جامعه کاراکتر جريان مادر را از خود نشان ميدهندو بلحاظ اجتماعي و سياسي به مواضع بستر اصلي ميپيوندند.

حاشيهاي بودن و يا غير اجتماعي بودن الزاما به معني ناشناخته بودن و حتي نامحبوب بودن نيست. بعضي از جريانات نه تنها مشهور بودهو در دورههائي محبوب بخشهائي از جامعه بودهاند، بلکه حتي توانسته اند در مقاطعي در قالب تظاهرات يا متينگ تعداد زيادي را گرد آورند. چريکهاي فدائي خلق، مجاهدين خلق و حتي سازمانهائي نظير پيکار و رزمندگان در يکي دو سال بعد از انقلاب ١٩٧٩ در ايران نمونههاي مجسم اين واقعيتاند. چريک فدائي تظاهرات چندصد هزار نفري ترتيب ميداد اما از سازماندهي ٢٠٠ نفر انسان معمولي براي خواستي معين ناتوان بود.

بسياري از اين احزاب و سازمانها در مقاطعي بهر دليل محبوب و مشهور بودند. اما وقتي در سنت سياسي آنها دقيق ميشويم وقتي به رابطه آنها با حيات و ممات و زندگي بشري انسانهاي جامعه شان دقت ميکنيم، اين رابطه گسسته است. اين تشکلها عصيان روشنفکراني بودند که اساسا فاقد تصويري زميني از جامعه و مسائل انسانهاي تشکيل دهنده آناند.

تقليل بحث کمونيسم کارگري به يک بحث ضد ناسيوناليستي و تفسير نادرست از مفهوم حزب اجتماعي بعلاوه تفاوت سازمان و نحوه عمل يک حزب کمونيستي کارگري با تشکل هاي حاشيهاي چپ سنتي رانيز از نظر بسياري از ما دور داشته است. اين بنوبه باعث گرديده که به مشکلات و نارسائي هاي تشکيلاتي حزب پاسخهاي نادرست داده شود.

نارسائي ها و مشکلات تشکيلاتي حزب را در چند نمونه برجسته ميتوان برشمرد.

- ضعف ريشه سازماني ما در ميان مردم منجر به اين شده که تشکيلات ما از يک طرف فاقد قدرت بسيج سازماني مردم است و از طرف ديگر از دسترسي به امکانات لازم براي پيشبرد کار خويش محروم ميباشد. تناقض ميان وسعت سازماني با امکانات قابل استفاده، تناقض ميان تعداد ما و دامنه برد تشکيلاتيمان از اين کم ريشگي مايه ميگيرد.

براي روشن کردن زمينه هاي اين وضع اجازه بدهيد کمي درباره خصوصيت اساسي سازمان يک حزب اجتماعي و بويژه يک حزب کمونيستي کارگري صحبت کنيم. خود رديف کردن اين مشخصات بخشي از مشکلات ما را هم نشان خواهد داد.

در يک سازمان بسادگي ميتوان دو نوع مشخصه يا کاراکتر را تشخيص داد. مشخصات يا ويژگي هائي که از هدف اساسي تشکيلات ناشي ميشود و مشخصاتي که از ضروريات کارکرد آن در شرايط مشخص زماني و مکاني متاثر است. اگر اولي خصلتي پايدار و کمابيش ماندني است، دومي کاملا تابع شرايط فعاليت آن سازمان است. اين شرايط از تغيير سطح دانش بشري تا تغيير محيط اجتماعي و سياسي فعاليت آن تشکل را شامل ميشود. اين در مورد احزاب بطور کلي و حزب کارگري که مورد بحث اينجا است نيز صادق است.

يک بانک براي هدفي معلوم سازمان ميابد. ارتش ، کارخانه، بيمارستان و احزاب سياسي براي انواع ديگر آن. پاره اي از خصوصيات اين سازمانها با پيشرفت علم و تکنولوژي و يا دانش سازماني و عملکردي انسان تغييرات زيادي کردهاست. در همان حال خاصيت هائي از اينها در تمام طول تاريخشان ثابت مانده است. نقاط مشترک سازماني، سبک کاري و هويتي ارتش امروزي با ارتش دوره بردهداري رم بسادگي قابل تشخيص است. سنت هاي هر دو نوع ارتش کاملا يکسان است.

در برخورد به حزب نيز بايد اين دو وجه از خصوصيات را از يکديگر تفکيک کنيم. يک حزب کمونيستي-کارگري در شرايط مختلف فعاليتش اشکال سازماني متفاوتي را بخود ميگيرد. سازمان حزب در يک جامعه سوسياليستي با حزب در جامعه سرمايهدراي و شکل فعاليت حزب در جامعه مختنق و جامعهاي با آزاديهاي دمکراتيک متفاوت است. سازمان ما در آخر قرن بيستم با سازمان ما در اول اين قرن قطعا بايد متفاوت باشد زيرا بسادگي تکنولوژي تغيير کرده، دانش سازماني بشر پيشرفته است و تجربه مشخص تحزب کارگري امروز بسيار وسيع تر از اول قرن است.

در همان حال همانطور که يک ارتش و بانک و کارخانه و مدرسه در جامعه امروز مشخصات پايدار خود را دارند، حزب نيز مشخصاتي ماهوي دارد که از علت وجودي آن ناشي ميشود که ملزومات سازماني در شرايط مشخص نميتواند آنرا تغيير دهد. اين وجه مشترک سازماني ما با ديگر احزاب کمونيستي کارگري در تاريخ مثلا حزب بلشويک است. در اين قسمت از نوشته همين جنبه پايدار مشخصات حزب کارگري - کمونيستي مورد بحث است. بحث در مورد جنبه فني تر سازمان را به بعد موکول ميکنيم.

هسته اساسي سازمان هر حزب يا تشکلي را اهداف آن، کساني که در آن قرار است متشکل شوند و نحوه فعاليت آن تعيين ميکند. سنتهاي عملي چنين سازماني نيز از همينجا نشات ميگيرد. ارتش را در نظربگيريد. قرار است عدهاي را با زور جمع کند و آنها را عليه منفعت زندهشان به جنگ و معمولا به حفاظت از مالکيت مقدس بکشانند. در نتيجه چنين سازماني مثلا بايد شکل خاصي بخود بگيرد و مثلا محل فعاليت احاد و اتم هائي باشد که تباني و همدستي و ارتباط ارگانيک افقي در آن مجاز و ممکن نيست. اين محل جمع آوري و سازماندهي سربازاني است که حق ندارند جز "من" کسي را بشناسند. "ما" در چنين ارتشي جا ندارد. اطاعت کورکورانه است و قس غليهذا. اين سنت همه ارتش ها است.

اما اين تعلق تنها تحليلي و سوبژکتيو نيست. چنين حزبي بنا بر ماهيت آن بطور ابژکتيو و زميني هم حزب کارگران است. نوعي تشکل کارگري است. ظرف بيان و تمرکز مبارزهاي اجتماعي در حال جريان، مبارزه سوسياليستي کارگران است.

اين حزب بايد قبل از هر چيز ظرف طبيعي براي فعاليت کارگران کمونيست و رهبران کمونيست حرکتهاي تودهاي باشد. تشکيلات و يا حزبي که فعاليت در آن با زندگي متعارف يک فعال کارگري و يا چنين رهبر و فعال تودهاي متناقض باشد بنا به تعريف و مستقل از هر شکل سازماني نميتواند مبارزهاي اجتماعي را سازمان دهد. بگذاريد جنبههائي را باز کنيم.

حزب کمونيستي کارگري هم بايد اين خاصيت را داشته باشد. با اين تفاوت که مبارزهاي وسيعتر و عميقتر را نمايندگي ميکند. حزب کارگري مجموعه افراد مصلح اجتماعي نيستند که قرار است جانشان را فدا کنند. اين حزب تشکل فعالين يک سنت مبارزاتي و يک جنبش اجتماعي است. اين تشکل کساني نيست که خود را فعال اين جنبش ميپندارند، اين سازمان فعالين واقعي و حقيقي اين حرکت در ابعاد گوناگون آن است. اين تشکيلات ممکن است کوچک يا بزرگ باشد، ممکن است که در اول کار و يا در اوج رشد خود باشد اما درهر حال بقول معروف بچه شير از بچگي شبيه شير است. اين حزب نيز از همان ابتدا اين پديده را نمايندگي ميکند.

مشکل ما اما درست فقدان يا ضعف اين خصوصيات سازماني است. اين بيان ديگري از همان تناقضي است که در ابتداي نوشته به آن اشاره کرديم. براي دادن سرنخ مشکلات بگذاريد سنت چپ غير اجتماعي را در يک شکل اغراق شده طرح کنيم. اين ها قطعا مشخصات حزب ما نيستند اما کمک ميکندمنشا مشکل را بهتر بشناسيم.

وقتي علت وجودي از جامعه منفک شده باشد، تشکيلات نيز طبعا همان قالب را بخود ميگيرد. تشکيلات ابزاري براي رسيدن به هدف است. وقتي هدف نتواند خود را به سنتهاي اجتماعي وصل کند، به هدفي مجازي، آسماني، منفک از حيات و تجديد حيات انسانها تبديل ميشود، تشکيلات نيز طبعا همين خصيصه را باخود همراه خواهد کرد. اين بينش وفتي سنت اجتماعي را نميفهمد، وقتي متوجه مضمون اجتماعي مبارزه طبقاتي نيست، آنوقت حزب نه تمرکز و ظرف يکي کردن يک مبارزه موجود و يک سنت اعتراضي اجتماعي بلکه جمع آدمها و اتم هاي اجتماعي ، کارگر يا روشنفکر، است. عضو تيپيک اين حزب صرفا در ادامه انکشاف فکري خود به تشکيلات ميپيوندد. بهمين دليل عضوگيري بيشتر پروسهاي ذهني و فکري است تا عملي. بر خلاف حزب کارگري که عضويت فعاليت فيالحال موجود عضو خود را تسهيل ميکند، در اينجا اساسا عضويت قرار است تازه کار عضو را تعريف کند. عضو قبل از پيوستن به تشکيلات فعال عرصه خاصي نبوده، مخالف وضع بوده و معمولا به آن فکر ميکرده، ابراز نارضايتي ميکرده کلاس مدرسه را تعطيل ميکرده و از اين قبيل. پيوستن به تشکيلات تازه مرحله جديدي در فعاليت عضو است که طي آن برايش معلوم ميکنند که با چه کساني هم حوزه يا هسته شده، اين کسان معمولا کساني مثل خود او هستند و تشکيلات تازه تعيين ميکند اين حوزه يا هسته در کجا کار ميکند و موضوع کارش چيست. حوزه متکي به شبکه خاصي نيست اساسا متکي به روابطي اجتماعي نيست. اعضا براي شرکت در حوزه يا حزب زندگي معموليشان را تعطيل يا ترک ميکنند. فرود با پاراشوت در يک صحنه عملياتي ناشناخته البته ساده نيست. شکل فعاليت ناچارا يا آکسيوني از کار در مي آيد و يا ميکروسکوپيک - شيميائي مخفي و غالبا ترکيبي از هردو. دعوت مردم به کارهاي نامربوط و نامعقول توسط مراکز غيبي ناشناخته در بهترين حالت تصويري غير واقعي و قهرمانانه از فعال چنين جرياني را بدست ميدهد. بهمين دليل اگر تشکيلات مورد نظر محبوب باشد، تصوير يک عضو يا فعال آن تصويري قهرمانانه، ماوراي بشري و دست نيافتني است، يک سوپرمن. اين واقعيت خود را در نحوه فعاليت بيروني و دروني اين تشکيلاتها، در سبک کارشان، در فرهنگ و برخوردشان بيکديگر و غيره نشان ميدهد.

فعالين و اعضاي اين تشکل ها در دنياي بيرون جاي خاصي ندارند. اينها کساني هستند که بطور تيپيک ميهمان جامعه خود هستند، ميتوانند مبارزه کنند ميتوانند نکنند، پيوستگي خاصي باجائي ندارند و امکان خاصي هم ندارند. رهبري در اين تشکل ها معمولا مرکز غيبي است که اعلاميه، بيانيه يا موضع صادر ميکند. اگر واحدي در تجديد روحيه و يا پمپاژ نظري به مشکلي برخورد کند، رهبري کسي را ميفرستد که ميتواند ديگران را دود بدهد.

حوزه و هسته و واحد سازماني در اين تشکل ها نه امکاني دارند و نه روابطي. بنابراين چنين تشکيلاتي اگر از جاي غير عاديي پول دريافت نکند امکان خاصي ندارد. محل زندگي همه خانه پدري است. با رابطهاي که اين چنين فعاليني با خانواده خود دارند کسي را در چنين خانهاي نميشود راه داد. امکاني از چنين جائي و چنين رابطهاي ساطع نميشود.

کساني که دوره ترور و وحشت در جمهوري اسلامي در فاصله سالهاي ٨١ -٨٣ را تجربه کرده باشند سلاخي شدن فعالين اين تشکلها بدست جانيان جمهوريي اسلامي ديده اند. جوانان ١٢ تا ١٨ سالهاي که با لو رفتنشان جز زير پل خيابانها جائي براي زندگي نميافتند و به آساني قرباني شکارچيان انسان ميشند و بقتل ميرسيدند. تراژدي عميقي که مهر خود را تا مدتها بر چهره جامعه ايران و فعاليت سياسي در آن برجاي خواهد گذاشت.

بهر صورت کارگر بعنوان يک طبقه اجتماعي نميتواند به چنين تشکلي جلب شود. اين تشکيلات نه تنها براي کارگر بلکه اصولا براي هر قشر اجتماعي نا مانوس، ناراحت و غير قابل انطباق با زندگي است. محيط اين تشکيلات کلا انسان عادي و اجتماعي را دفع ميکند.

تا همينجا رفقا بايد رد بسياري از مشکلات خود ما بايد قابل رويت باشد. همانگونه که گفتيم البته اين تصويرکنوني تشکيلات ما نيست اما شکل اغراق شده کمک ميکند تا بتوانيم ردپاي منشا مشکلماتمان را ساده تر تشخيص دهيم.

تاکتيک هاي ما در برخورد به احزاب بورژوائي، تشکلهاي تودهاي و و اشکال مختلف مبارزه طبعتا از کل نگرش ما به مبارزه اجتماعي و اهداف اين مبارزه تاثير ميپذيرد.

در اين رابطه باعتقاد ما گرچه مواضع ما در مقابل رويدادهاي جامعه در مجموع درست و از زاويهاي کمونيستي و کارگري بوده، تلقيات نادرست تاکتيک هاي مهمي را از دايره توجه ما خارج کرده است.

براي روشن کردن مساله به تاکتيک و جايگاه آن در يک حزب اجتماعي کارگري و تصور از آن در سنت چپ حاشيهاي ميپردازيم با اين اميد که بازهم دادن يک تصوير اغراق شده از سنت چپ بتواند راه را براي شناخت عميق تر آن باز نمايد و ما را از پرداختن به موارد کنکرت تاکتيکي بي نياز سازد.

چنين مبارزهاي البته پروسه کشمکش پيوستهايست که در همه عرصه هاي حيات اجتماعي انسانها در بر ميگيرد. کارگر مستقل از اينکه آگاه باشد يا نباشد روزمره ناچار به دفاع از زندگي فيزيکي و معنوي خود و خانواده اش در مقابل بورژوازي است. تحولات سياسي، فرهنگي و اجتماعي پروسههاي بلاانقطاعي هستند. اين تحولات بر زندگي انسانهاي جامعه و ازجمله کارگران تاثير ميگذارد و طبقه کارگر خود يکي از نيروهاي اصلي تاثير گذارنده و تاثير گيرنده در اين تحولات است. جامعه، جامعه طبقاتي است و کل طبقات و اقشار جامعه در کشمکش و رودروئي گاه آشکار و گاه پنهان هستند. بدين معني پروسه تدراک نبرد آخر و انقلاب کارگري خود در متن سلسله نبردهاي پيوسته گاه آشکار و گاه پنهان، گاه توام با جهش گاه بطئي بايد انجام شود. اين دو پروسه يعني تدارک و انجام انقلاب کمونيستي و مبارزه طبقاتي جاري در جامعه پروسه واحدي را تشکيل ميدهند. حزب کمونيست کارگري نيز تنها حزب انقلاب آخر نيست، حزب اين يا آن موضوع و مشکل مشخص نيست، حزب مبارزه سراسري در مقابل محلي نيست. اين حزب، حزب هر لحظه اين مبارزه و هر عرصه و در هر محدوده آن است.

احزاب و تشکلهاي غير اجتماعي تلقي ديگري از مبارزه و تاکتيک دارند. اينها نميفهمند که انسانها براي اهداف کاملا مشخص و انساني پاي به ميدان مبارزه ميگذارند و اميد پيروزي دارند. کسي که پيروزي در يک مبارزه را ممکن نداند اما در آن شرکت کند تنها بايد عارفي باشد که زندگي برايش مهم نيست، کسي است که برايش مرگ همان پيروزي است،

در نوع مسلح اين تشکل ها "مردم" گويا بايد آماده باشند باخوشحالي و افتخار جانشان را روزي سه بار فدا کنند. جنگ حماسي است، خون پر افتخار است، درجه افتخار تشکيلات در اين "مبارزه" مستقيما با درجه خونين و مالين شدن آن مربوط است. ليست شهدا حرف آخر در بحث حقانيت است. در نوع سياسي کار، و "آلرژيک به اسلحه"، اعتصاب و تظاهرات همين نقش را دارد. توقع دارند مردم روزي سه وعده صبح و وظهر و شب يک اعتصاب يا تظاهرات راه بياندازند. هرچه باشد برعکس انسان عادي قهرمان ذهني اينها از اعتصاب لذت ميبرد. بهر صورت در اين مبارزه خوش بيني و اميد به آينده جاي زيادي ندارد. نوعي شهادت طلبي مذهبي-فرقهاي نوعي عرفان، درويش مسلکي و قلندر مابي مسلط است.

اين عدم ارتباط با واقعيت اجتماعي انسانها دو انعکاس ظاهرا متناقض را ببار مياورد. در يک سطح اينها از زندگي اجتماعي انسانها چيزي نميفهمند، در نتيجه ابعاد بسيار وسيع مبارزات محدود (بلحاظ هدف) يعني مبارزه براي رفرم (در همه عرصهها) ، اهميت آن در زندگي و لاجرم در مبارزه کارگر و انسان تحت ستم را نميفهمند، توجه به اين مبارزه را رفرميسم ميدانند و رد ميکنند و يا در بهترين حالت به آن بي توجهاند. در نتيجه در اين سطح از بحث مبارزه براي اينها جز مبارزه براي سرنگوني دولت يا بهرحال قدرت حاکم چيزي نيست.

ازاين تلقي تاکتيکهائي حاصل ميشوند که به پيروزي و به نيروي آماده براي تحقق آن ربطي ندارد. حاصل تاکتيک "چپ" و نامعقول است. نوع مسلحانه اين جريانات جز اسلحه ابزاري را در زندگي شان برسميت نميشناسند و در نتيجه کيش اسلحه به بخشي از ايدئولوژي اينها تبديل ميشود. نوع سياسي کار و غير مسلحانه غالبا به صدور بيانيه و اعلاميه نامربوط و اگر زورشان برسد تظاهرات و آکسيونهاي تشکيلاتي ميرسند.

محدودبودن درک از مبارزه طبقاتي کسي را از قرار گرفتن در متن مبارزه و کشمکش واقعي جاري در جامعه معاف نميکند. اين گونه تشکل ها هم در اين متن قرار ميگيرند. اينها با اين زندگي واقعي مشکل زيادي ندارند، افقي متمايز در مقابل کل کشمکش طبقاتي، به معني وسيع آن، ندارندو در سطح مسائل اساسي جامعه اگر جز سنت رفرميستي و ناسيوناليستي بورژوازي را نميتوانند نمايندگي کنند. اين آن روي سکه است که با خود راست روي در مسائل اساسي جامعه، در ارزيابي احزاب، در فرهنگ، در افتصاد و غيره را بخود بهمراه مي آورد. ترکيب تاکتيک هاي ماجراجويانه با مواضع و تاکتيک هاي راست ملقمه ايست که بخوبي اين جريانات را نمايندگي ميکند. ملقمه مواضع و عملکردهاي چپ و راست بهمراه موزيک متن رجزخواني جنگي چيزي است که اينها از تاکتيک ميفهمند.

البته اين روش ها و اين تبيين ها البته همانطور که گفتيم با امروز ما فاصله بسياري دارد. اما بهر صورت حزب ما بيش از اينکه بدام چنين تاکتيک هائي افتاده باشد زير بار فشار عادات قديمي و عدم توجه بمضامين اجتماعي مبارزه، فرصت هاي طلائي را از دست داده است. کنار زدن اين محدوديت در تاکتيک جز باشناختن ريشه محدوديت ها ممکن نيست. هر رفيق ما در هر حوزه و يا کميته ميتواند رد چنين برداشتهائي را نشان دهد.

قبل از پرداختن به بحث تسليح حزب و اصولا جايگاه مبارزه مسلحانه يک مساله اساسي ديگر بايد مورد بحث قرار گيرد و آن نقش آژيتاسيون و بويژه آژيتاتورهاي تودهاي و کارگري در يک حزب اجتماعي کمونيستي کارگري است.

مساله آژيتاتورهاي تودهاي، رهبران شناخته شده حرکتهاي مردم يک مساله کليدي در حزبي با اهداف اجتماعي است. در چنين حزبي، بنا بتعريف، حزب رهبر حرکتهاي حق طلبانه و مساوات جويانه مردم در سطوح و اشکال مختلف عملي، فکري و سياسي است. چه چيز طبيعي تر از اين است که ستون فقرات رهبري حزبي بطور واقعي شبکه همين رهبران کارگري و تودهاي باشد؟ جواب اين است تا طبيعي را چه چيز تعريف کنيم.!

ما بطور واقعي با اين مساله مشکل داشتهايم و هنوز داريم. اين بخش قابل توجهي از فعالين جنبشهاي کارگري و تودهاي را علي رغم همه علاقهشان بما از ما دور نگاه داشته است. کمتر کسي ميتواند باور کند که رهبران شناخته شده علني جريان ما در عراق زير فشار و بطور نيمه و ناتمام به ارگانهاي رهبري قبولانده شدند.

بحث اينجا در مورد علني کاري و مخفي کاري نيست. علني بودن و درجه علنيت ارتباط تشکيلاتي با حزب يک مساله تاکتيکي است که بايد بطور زنده در مورد آن تصميم گرفت. ما چند سال قبل نوشتهاي در باره کار مخفي و رابطه آن با شبکه هاي حزبي نوشتيم که در اختيار حزب کمونيست کارگري عراق قرار گرفته و اينجا آن بحث را تکرار نميکنيم. بحث ما در اينجا جايگاه اين رهبران علني و عملي در حزب است. پس بگذاريد بحث را با همان الگوهاي اغراق شده ادامه بدهيم تا منظور روشنتر شود. البته ما تنها به چند مولفه اشاره ميکنيم. و خواننده علاقمند را به مراجعه به ساير نوشتههاي کمونيسم کارگري در اين مورد و بويژه بحث آژيتاتور پرولتر (٢) دعوت ميکنيم.

بهر صورت تبليغ در اين تشکل ها قرار است آن تاکتيک هاي کذائي را مطرح کند و يا حقانيت يک سوسياليسم غير اجتماعي را اثبات نمايد که البته کار سادهاي نيست. حاصل اين تلاش متن مکتوب يا يک سخنراني کليشهاي، غامض، نامفهوم، غير قانع کننده و طبيعتا خسته کننده ايست که دست آخر شنونده خاطره خاصي جز شکل و جنس سخنران و يا رنگ اعلاميه را بخاطر نخواهد داشت. اين هيچ ربطي به آژيتاسيوني که ما در يک حزب کارگري تصوير کرديم ندارد.

اگر آژيتاسيون اين باشد تکليف آژيتاتور هم معلوم است. حقيقت اين است که وضع آژيتاتورهاي تودهاي بطور کلي و کارگري بطور اخص در اين تشکل ها تصويري گويا تر از نفس وضعيت تبليغ بدست ميدهد.

تصوير اين تشکيلات ها از مکانيسم هاي رهبري در جامعه نيز به اندازه تصوير آنان از خود جامعه کودکانه، تخيلي و پرت است. تصور اين است که رهبري مبارزه يا آکسيون توسط يک هسته، حوزه يا شاخه مخفي تشکيلات انجام ميشود. مردم و کارگران البته با خود تشکيلات اساسا از طريق اعلاميهها و آکسيونها و گذشته پرافتخار آن آشنا هستند و منتظرند ببينند تشکيلات چه رهنمودي ميدهد. تشکيلات نيز در اين سناريو آماده است و رهنمودهاي خود را از طريق بيانيه و اطلاعيه صادره از "مراکز غيبي" به مردم ابلاغ ميکند، شعارها را تعيين ميکند ميگويد بايد چه کرد و چه نکرد. خلاصه در اين سناريو آن رهبران مخفي در روياي خود رهبري مردم را بدست ميگيرند. نقش آژيتاتور و رهبر محلي کارگران در اين ميان اين است که در غار حرا براي دريافت ابلاغيه جبرئيل منتظر بماند و بمحض دريافت، آنرا با هلهله براي مردم توضيح دهد. ذهنيت اين تشکلها و فعالين بقول معروف سياهسفيد ويا شير يا خطي است. مبارزه يا هست يا نيست. اگر هست مردم در حال اعتصاب يا تظاهرات هستند اگر نيست نيستند. اينها اصلا پيچيدگي اشکال مبارزه که محتاج تصميم گيري فوري و در محل است را درک نميکنند. بنابراين حتي نقش ابزاري آژيتاتور را نميفهمند. روشن است که اين سناريو بيش از حد خيالي است. آنچه که اتفاق مي افتد دو چيز است:

اولا حتي اگر هم تشکيلات محبوبيتي داشته باشد مواضع آن بتواند بر سير مبارزه مردم تاثير بگذارد، سرانجام کسي لازم است در محل جلو صف قرار بگيرد، و بطور واقعي رهبري را بدست گيرد. اين کار را رهبران عملي و آژيتاتورهاي موجود در محيط بعهده ميگيرند. تشکيلات تنها کار عملياي که برايش ميماند صدور اطلاعيه در مجيز آکسيون و حتي عقب ماندگي و ندانم کاري هاي آن و البته گزارش خبري آن در نشرياتشان خواهد بود. تشکيلات حاشيهاي در همان حاشيه به زندگي پرافتخار خود در دنياي تخيلياش ادامه خواهد داد.

حزب ما از اين تصوير فاصله گرفته اما ما هنوز هم با اين تلقي مشکل داريم و بايد ريشه آن را در آوريم.

از مجموعه نکاتي که قرار بود در اينجا به آن اشاره کنيم يک نکته باقي ميماند و آن مساله جايگاه تسليح و مبارزه مسلحانه براي حزب ما است. بگذاريد بحث را با بيان اين واقعيت شروع کنيم که ما از همان ابتداي تشکل حزب کمونيست کارگري عراق خواهان تشکيل فوري نيروي مسلح حزب بوديم و اين خواست و استدلال ما گرچه بعنوان يک قرار مصوب مورد تاييد کميته مرکزي قرار گرفت اما بطور واقعي اين يکي از آن زمينه هائي بوده که بيشترين مقاومت عملي در سطوح مختلف تشکيلات در مقابل آن صورت گرفته است. اين مقاومت بنظر ما بيش از هرچيز از همان ناروشني ها و يک جانبه گري هائي است که بحث را با آن شروع کرديم ناشي ميشود.

در مبارزهاي که جريان ما عليه ناسيوناليسم کرد و منجمله سنت مبارزه مسلحانه ناسيوناليستي احزاب ملي کرد داشت، اين نقد در مواردي بطور ناموجه و نادرستي به کل پديده مسلح شدن احزاب و حتي گاه به مبارزه مسلحانه بطور کلي بسط داده شد. شايد بهتر باشد گفته شود که اين تزهاي از قبل موجود بدون اينکه در ارتباط منطقياي با ديدگاههاي کمونيسم کارگري داشته باشد مجال طرح يافتند. گويا مسلح شدن احزاب کمونيست، دفاع مسلحانه اين احزاب از خود در مقابل تعرض مسلحانه دولتها، احزاب بورژوا و دارو دسته هاي باند سياهي مخالف روح کمونيسم و حرکت کارگري است. ، سازمان دادن مبارزه مسلحانه توسط يک حزب کمونيستي در مقابل هجوم مسلحانه دولت در شرايطي که امکان اينها وجود دارد، "غير کارگري" است و گويا تنها شکل مبارزه کارگري و کمونيستي اعتصاب، تظاهرات و قيام تودهاي است! اين واقعيتي است که بخش زيادي از "حساسيت" رفقاي ما به تسليح و مساله مبارزه مسلحانه ناشي از نفرت بحق آنان از سنت ناسيوناليسم کرد است. اما اين در نهايت چيزي از معني اجتماعي محدوديتهائي که بما تحميل کرده کم نميکند. بنا براين بايد از پايه به اين مساله پرداخت.

اين مساله عليرغم اهميت عملي آن در شرايط خاص، بلحاظ تحليلي در سطح مسائل عمومي که تاکنون در باره آنها بحث داشتيم نيست به اين معني که بحثي محدود تر و مشخص تر است. اما اين مانع عروج آن به يک مساله محوري در ميان احزاب و تشکل هاي کمونيست نشده است.

در اينجا فقط به يک نکته اساسي اشاره ميکنيم که به بحث ما ارتباط نزديکتري دارد. مساله اين است که تلقي چپ غير اجتماعي از مبارزه مسلحانه هم غير اجتماعي و هم غير سياسي است.

اول به تلقي غير اجتماعي بپردازيم. در سنت جريانات اجتماعي مبارزه مسلحانه يکي از اشکال فعاليت است که بر شکل حيات اجتماعي انطباق دارد و از آن نيرو ميگيرد. احزاب فعال در جوامع دهقاني را اگر در نظر بگيريم، متوجه ميشويم که سيستم نگهداري و باز توليد نيروي مسلح، چهار چوب عمل و اهداف آن در هر دوره بر حيات اجتماعي دهقانان منطبق است. يک دهقان متوسط در هر شرايط ميتواند در سير مبارزه خود به نيروي مسلح چنين حزبي بپيوندد بدون اينکه مجبور باشد که از حيات اجتماعي، اقتصادي و معنوي خود و دست بکشد. شکل تشکيلاتي، نرم فعاليت، اهداف و تاکتيک هاي سازمان نظامي دراين تشکل ها با موجوديت اجتماعي دهقان تناقض ندارد. همين بازتوليد و گسترش و کارائي نيروي نظامي را تضمين ميکند. جنبش زاپاتا و پانچو ويلا در آمريکاي لاتين و جنبش رهائي بخش در چين و ويتنام، نمونههاي زندهي اين سنت هستند. با کنده شدن بخش وسيعي از دهقانان از زمين و گسترش شهرنشيني جريانات اصلي ناسيوناليست در اين عرصه نيز به نوبه خود اشکال، تاکتيکها و اهداف منبع نيروي خود منطبق ساختهاند. نمونه مجسم اتحاديه ميهني و احزاب دمکرات کردستان ايران و عراق اند. پيشمرگايتي در اين تشکلها ساده است. اين انطباق با منطق اجتماعي صورت گرفته است. نيروي اينها به نتاوب تعويض ميشود، هرکس بعد از مدتي پيشمرگايتي ميتواند استراحت کند و حتي در صورت فشار به نيروهاي دولتي بپيوندد. تعويض نيرو چه بشکل تسليم و چه حتي در شکل رفت و آمد پيوسته ميان اينها و نيروهاي دولتي نوعي انطباق "خلاق" با شرايط است که براي اينها نه نقطه ضعف که نوعي نقطه قدرت است. اين رفت و آمد با اهداف و آرمانهاي آنها تناقض ماهوي پيدا نميکند.

سازمان چپ و بويژه نوع غير اجتماعي آن در اين زمينه دچار مشکل است. دهه ٦٠ جريانات چپ غيراجتماعي، که اساسا پديدهاي شهري هستند، به فعاليت مسلحانه کشيده شدند. منبع نيروي لازم براي صفوف اين تشکل ها نميتوانست چيزي جز اقشار غير اجتماعي و بويژه دانش آموزان و دانشجويان باشد. با کاهش نيروي تامين کننده صفوف اين جريانات، دايره عمل آنها کاهش يافت و به محافل کوچک قابل صرف نظر تنزل يافتند.

گفتيم تلقي جريانات غير اجتماعي از مبارزه مسلحانه بعلاوه غير سياسي هم هست. اين شايد عنوان زياد دقيقي نباشد اما ميخواهيم نکتهاي را برجسته کنيم. مبارزه مسلحانه خود وجهي از مبارزه سياسي است. از اهداف آن مبارزه منشا ميگيرد و همين مبارزه سياسي است که آنرا قالب ميزند. احزاب و سنتهاي اجتماعي وجوه مختلف کشمکش موجود در جامعه را منعکس ميکنند. لاجرم براي اين جريانات، ازجمله جريانات ناسيوناليست، مبارزه مسلحانه تنها وجهي از جدال و کشمکش آنها را منعکس ميکند. کشاندن مردم به فعاليت متشکل و قيام عليه حکومت معمولا در محدوده اهداف و سياستهاي احزاب ناسيوناليست قرار نميگيرد. لذا از قضا مبارزه مسلحانه، برعکس تلقي چپ از آن، براي چنين احزابي چيزي جز اهرم براي به سازش کشاندن قدرت مرکزي در سهيم کردن اينان در قدرت نيست.

جريانات غيراجتماعي برخوردشان به اين مبارزه به اين معني غير سياسي است. نوع مسلحانه اينها که تا اواخر دهه ٧٠ به وفور قابل يافت بودند اساسا به کيش اسلحه گرويده بودند. جز مبارزه مسلحانه چريک مخفي شهري (و در موراردي روستائي) مبارزات ديگر اساسا در حيطه فعاليت اينها قرار نميگيرد. اينها بنا به تعريف غير اجتماعي و حاشيهاي هستند،

هيچ چيز به کمونيسم نامربوط تر از تزي که بخواهد کارگر را "چکي" در مقابل بورژوازي در هر شکلي خلع سلاح کند نيست. کسي که معتقد است در مقابل تعرض مسلح بورژوازي به کارگر و تشکيلات کارگري ، کارگر اصولا نبايد دست به اسلحه ببرد، عکس العمل مسلح تنها در صلاحيت تودههاي مسلح آنهم در روز قيام است، مبارزه کارگري و کمونيستي اصولا به مبارزه مسلح نامربوط است، تسليح احزاب و مبارزه مسلحانه سنت ناسيوناليستي و بورژوائي است و غيره، تنها درک نازل و کودکانه و غير اجتماعي خود از مبارزه سياسي را نشان ميدهد.

هدف از بحث تااينجايش دادن تصويري از علت تناقض در موقعيت کنوني حزب و ريشه مشترک نارسائيهاي آن بوده است. ريشه مشترک اين نارسائي ها ادامه حيات بقاياي سنتهاي گذشته است. گذشته ما حال حزب را بيش از اندازه در تاثير خود نگاه داشته است و باعتقاد ما درجه پيشرفت حزب مستقيما با درجه تشخيص اين سنتها و کنار گذاشتن آنها رابطه دارد. اما خود اين تشخيص و کنار گذاشتن بيش از آنکه يک پروسه ذهني باشد مسالهاي عملي است که بايد در دنياي خارج روي دهد.

اين بخصوص براي ما هشداردهنده است زيرا که خود اين نقد ميتواند از بحثي راهگشا به کنکاشي دروني، تلاش براي تذکيه نفس، پروسه بي انتهاي انتقاد و انتقاد از خود اخلاقي و خلاصه به خودمشغولي تبديل شود. اينهم يک سنت چپ غير اجتماعي است که از نقد خودکاوي، کاوش در انگيزههاي ديگران، خود زني و بخود مشغولي ، کنار گذاشتن يکباره دنياي بيرون را حاصل ميکند. اگر نقد از نظر مارکسيستي دست به ريشه مسائل بردن براي پاسخگوئي به امري ابژکتيو است، در سنت رايج چپ امر "ابژکتيو" يکسره ارتباطش را با دنيا از دست ميدهد. اين کل خصلت راهگشاي نقد مارکسيستي را از آن ميگيرد.

کسي که اين را نبيند باعتقاد ما ضربان واقعيات دنياي خارج را احساس نميکند. کسي که براي بهبود حزب احتياج به توقف و نگاهداري آن در "تعميرگاه" انديشه و بخود مشغول کردن آن دارد، قبل از هرچيز يک واقعيت را نشان ميدهد: حزب برايش نه يک ابزار ادامه حيات در مبارزه تعطيل برندار روزانه بلکه حلقهاي در مصاف هاي ذهني اوست. هيچ انسان عاقلي در جنگ شيپور تعطيل عمليات و انحلال نيروي خود را نميزند مگر اينکه جنگ برايش پديدهاي خيالي باشد.

بهر صورت تلاش براي فائق آمدن بر نارسائي ها از طريق بخود مشغول کردن حزب و انحراف توجه آن از مصافهائي که در دنياي بيرون با آن روبرو هستيم نه مارکسيستي است و نه صميميانه.

بحث ما قطعا جنبههاي نظري دارد و راه خروج از وضعيت کنوني بدون ترديد نيازمند درجهاي از همفکري و تعميق نظري در ميان کادرها و رهبران اين حزب هست. اما مهمتر از آن اين امر محتاج توافقي وسيع بر جهت گيريها و نقشه ايست که پيشرفت در آن اين تغيير مکان را حاصل کند. گفتيم پروسه تغيير دادن جامعه از پروسه تغيير خود حزب قابل تفکيک نيست. اين دو اگر هم بلحاظ تحليلي قابل جدا کردن باشند در شرايط امروز ما فرصت و امکان چنين چيزي را نداريم. اين جا براي ما پاي بحث استراتژي بميان مي آيد.

مساله ما تجديد سازمان حزب بمعني فني آن و يا تجديد عضوگيري بمعني اساسنامهاي آن نيست. مساله گسترش دامنه موجوديت حزب بنحوي است که با در برگرفتن فعاليت کارگر و فعال تودهاي کمونيست و تسهيل حرکت وي اين بخش از جامعه را به حزب گره بزند. اين قبل از هرچيز بمعني آنست که حزب عرصههاي فعاليت آنها و مسائل اين عرصه را به عرصه فعاليت خود تبديل و شکل دادن و هدايت آنرا در صدر اولويتهاي خود قرار دهد. در اين پروسه البته سازمان ما هم قدم بقدم با انطباق بر اين نيازها ميتواند و بايد تغييرات لازم را بکند. تبليغات ما با نيازهاي ما انطبلق ميابد و در تاکتيک ها و امکانات مختلف برروي حزب باز ميشود.

براي مابحث استراتژي ما در کردستان ضمن اينکه فيالنفسه حائز اهميت است و بلحاظ نظري از مبناني ذکر شده در اين نوشته مايه ميگيرد، بعلاوه طرحي است که در آن واحد به نيازهاي دروني و بيروني حزب پاسخ ميدهد و حاصل آن حزبي متحدتر، اجتماعي تر، کارار تر و آماده تر براي پاسخ گوئي به شرايط اجتماعي خواهد بود. تسمه نقاله ايست که ميتواند تمام انرژي و ابتکار اعضا، فعالين و دوستدارن حزب را در مسيري درست بحرکت درآورد. حزب ما امروز بيش از هميشه به اين انرژي، ابتکار و خلاقيت نياز دارد.

هدف اساسي ما در کردستان عراق همان هدف سراسري حزب يعني سازماندهي و هدايت انقلاب کارگري و بنياد جامعه کمونيستي است. در همان حال تفاوت قابل توجه شرايط فعاليت ما در کردستان با ساير بخشهاي عراق تدوين يک استراتژي متمايز را براي حزب ضروري ميسازد. اين تفاوت ها خود را در چند مولفه نشان ميدهند:

- تعريف عراق بعنوان يک کشور عربي و حاکميت ناسيوناليسم عرب بر آن تبعيض و سرکوب ملي را به يک وجه پايدار اين جامعه تبديل کرده است. اين مبناي شکل گيري نفرت عمومي از دولت مرکزي در کردستان و مقاومت کمابيش همگاني در مقابل آن بوده است. اين کشمکش از طرف ديگر حضور و اعمال قدرت احزاب مسلح کرد را نيز به يکي از وجوه پايدار جامعه کردستان تبديل کرده است.

- حاصل جنگ خليج از ميان رفتن حاکميت هرنوع دولت و قانونيت، تعليق زندگي مدني و سيطره کامل احزاب مسلح کرد و جريانات اسلامي بر جامعه کردستان بوده است. جامعه کردستان به جامعه اي فاقد دولت، قانونيت مدني و متکي بر اعمال قدرت احزاب مسلح تبديل گرديده است که در آن دايره حقوق افراد و تشکل ها را صرفا نيروي نظامي حزب حامي آنها تعيين مينمايد. بعلاوه حضور ارتش بعث پشت دروازههاي کردستان و خطر دائمي اشغال مجدد اين منطقه توسط دولت عراق بلاتکليفي اجتماعي و سردرگمي همگاني را به وسيعترين ابعاد ممکن سوق داده است.

توفيق در سازماندهي و هدايت حرکت انقلابي مردم براي رهائي از وضع موجود در گرو تغيير اساسي در عوامل فوق است. انقلاب کارگري با اتکا به يک خوشبيني اجتماعي و سياسي و اعتماد بنفس در صفوف مرم ممکن است. حزب ما تنها ميتواند در پروسه بازسازي امکان دفاع در مقابل تعرض احزاب و دستجات مسلح به حزب، زندگي و تلاش مردم، ناممکن ساختن سيطره مجدد دولت بعث بر کردستان و بالاخره بوجود آوردن نوعي از سازمان اجتماعي به اهداف خود نزديک شود. اينها کانال هائي هستند که حزب ما و طبقه کارگر ميتواند از طريق آنها وسيعترين توده مردم را به گرد اهداف و سازمان خود متبلور نمايد و کل جامعه را در جهت رهائي از وضع موجود به پيش برد.

١ - جامعه کردستان امروز جامعه اي متکي بر حاکميت احزاب مسلح است. حقوق قانوني و امنيت فيزيکي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي هر فرد يا تشکلي مستقيما به جايگاه و قدرت نظامي حزبي که حامي آنست بستگي دارد. حضور نيروهاي رژيم بعث در پشت دروازههاي کردستان و ناتواني نيروهاي ناسيوناليست در سازمان دادن هر نوع دفاع موثر در مقابل آن هر تشکل و فردي را با مساله دفاع از خود روبرو ساخته است. چنين وضعيتي از يک طرف فعاليت هر تشکلي را مستقيما در معرض يورش احزاب و دستجات مسلح و همچنين يورش نطامي آتي دولت عراق قرار ميدهد و از طرف ديگر نفس مسلح بودن و مسلح شدن هر حزب و تشکلي را موجه، مشروع و عملا قانوني ميکند. لذا اولا - وجود يک حزب کمونيستي مسلح، منضبط و کارا ضامن اساسي تداوم هر تشکل سياسي، اجتماعي و يا اقتصادي راديکال و شکل دادن به يک فضاي اعتماد بنفس در مردم است، و ثانيا - شکل دادن به چنين حزبي در کردستان مشروع و ممکن است.

پيشروي جنبش ما مستقيما به درجه تشکل، قدرت نظامي، ريشه اجتماعي و ظرفيت سازماندهي حزب مربوط است. حزب کمونيست کارگري عراق و هر تشکل تودهاي و سياسي براي دفاع از خود و براي حفظ دستاوردهايش ناچار است امکان دفاع از خود در مقابل يورش نظامي را داشته باشد. حزب ما در کردستان موظف است که نتنها قدم به قدم نيروي مسلح خود در شکل آکتيو و ذخيره را سازمان دهد بلکه همچنين بايد فراهم آوردن ظرفيت ابراز وجود مسلح و دفاع از خود در تشکل هاي تودهاي و جنبش عمل مستقيم تودهاي را به يکي از اهداف خود تبديل نمايد.

٢ - جامعه کردستان، جامعهاي بهم پاشيده و دکلاسه شده است. اما در همان حال اين هنوز يک جامعه شهريست. شهرها کانون اصلي زندگي اجتماعي و لذا مبارزاتي هستند و سرنوشت جامعه اساسا در تناسب قواي توده شهري با نيروهاي حاکم تعيين ميشود. شهرها کانون اصلي فعاليت ما را تشکيل ميدهند.

جنبش عمل مستقيم تودهاي نتنها يکي از ارکان اصلي سازمان دهي انقلاب بلکه همچنين وسيله اعمال و حفظ هر بهبودي در وضعيت زندگي مردم و بازگرداندن قدم به قدم تجربه و اعتماد بنفس لازم براي اعمال اراده توسط مردم است. لذا سازماندهي و هدايت مردم و بويژه کارگران وتوده زحمتکشان شهري در انواع تشکل هاي مختلف براي اعمال قدرت خود در هر محدوده و کنار زدن احزاب و دستجات مسلح حاکم ازدخالت در زندگي آنان يکي از ارکان استراتژي ما در کردستان است. اين سازماندهي بايد تمام عرصههاي حيات اجتماعي از مدرسه و اداره تا کارخانه، کارگاه، محله و مجمعه را در بر گيرد. آنچه که بويژه در زمينه سازماندهي اين حرکت بايد مورد توجه قرار گيرد نقش محوري محلات مسکوني مردم است. شرايط کنوني کردستان محلات مسکوني را به يکي از اصليترين کانونهاي تمرکز مردم و حفظ شيرازه زندگي شهري تبديل نموده است که به نوبه خود بايد در توجه سازماني ما منعکس شود.

٥ - ادامه وضع کنوني بعلاوه محصول حضور سنت ناسيوناليستي و مذهبي در افق اجتماعي و سياسي مردم کردستان است. پيشروي هر جنبش انقلابي در کردستان مستقيما با کنار زده شدن اين سنت ناسيوناليستي و مذهبي مربوط است. از اين رو پيشروي جنبش ما در گرو جدايي توده کارگر و زحمتکش از افق، آرمانها، سياست و احزاب ناسيوناليستي و تقويت سوسياليسم و کمونيسم در ابعاد اجتماعي است. شرط پيروزي حرکت کمونيستي کارگران بيگمان سلطه سوسياليسم و کمونيسم بر افق اعتراضي وسيعترين توده مردم در همه عرصههاي اساسي حيات اجتماعي و سياسي و تشکيلاتي ميباشد. لذا شرکت فعال در ترغيب و سازماندهدهي مقابله آرمانها، عقابد، سياستها و افق کمونيستي و کارگري در همه عرصههاي اجتماعي فکري، هنري، سياسي و نظري عليه ناسيوناليسم و مذهب اهرم مهمي در جدائي توده کارگر و زحمتکش از افق ناسيوناليستي و مذهبي و جذب وسيعترين توده مردم بگرد آرمانهاي کمونيستي کارگران است.

تنها يک مبارزه همه جانبه و نقشه مند ميتواند پيروزي را ممکن و حفظ آنرا مقدور کند. لذا بهم بافتن کل سياست ها و تاکتيکهاي حزب در يک حرکت نقشهمند و همهجانبه بنوبه خود براي پيشبرد و پيروزي اين جنبش محوري است. شرط سازمان دان چنين مبارزه ي هماهنگ و نقشه مندي درک شرايط، مراحل و يا تناسب قواهاي مختلف است.

اتخاذ تاکتيک و تعيين اهداف در هر مرحله مستقيما به تناسب قوا در آن دوره، به درجه انسجام حزب و اتحاد توده کارگر و زحمتکش بدور آن و درجه تسلط افق کمونيستي کارگران بر سنت اعتراض تودهاي مربوط ميشود. حزب بايد هر دوره از جنبش اجتماعي و سياسي ، قابليت هاي حرکت مردم و خود را بدقت بشناسد و تفاوت اهداف و تاکتيک هاي حزبي و يا تودهاي در دورههاي متفاوت را درک کند. لذا تشخيص شرايط و مراحل مختلف و وظايف متفاوتي که در مقابل ما قرار ميگيرد شرط حياتي پيشروي و پيروزي ما بعنوان يک حزب و يک حرکت اجتماعي است.

دور ه کنوني با چند ويژگي قابل تشخيص است :

- فقدان شرايط انقلابي، تسلط عملي احزاب ناسيوناليست بر کل حيات اقتصادي و اجتماعي مردم و جود يک تناسب قواي سياسي، اجتماعي و نظامي بنفع احزاب و جريانات ناسيوناليست.

- پراکندگي اجتماعي مردم و تسلط زندگي اردوگاهي و بلاتکليفي همه جانبه بر حيات مردم.

- نوپا بودن حزب کمونيست کارگري عراق، ضعف قدرت نظامي آن، ضعف ريشههاي آن در جنبش کارگري، و حرکت تودهاي، عدم تکافوي آن در سازماندهي و بسيج متشکل مردم، و فعاليت در محيطي که حزب و سنت ما هنوز به يک جز ارگانيک و يک سنت پايدار اجتماعي در آن تبديل نگرديده است.

در اين شرايط اهم اهداف ما عبارتند از:

١ - تحکيم و تثبيت سازماني حزب و شکل دادن به نيروي مسلح آن. حزب بايد در اين دوره به سرعت نيروي اکتيو و اختياط خود را سازمان دهد. وظايف اين نيرو دراين دوره اساسا دفاعي است. حزب بايد خود را عنوان يک نيروي تشکيلاتي و نظامي غير قابل حذف و غير قابل صرف نظر در کردستان درآورد. حزب کمونيست کارگري عراق بايد بتواند خود را بعنوان ستون فقرات مستحکم هر حرکت و تشکل حق طلبانه در جامعه تثبيت نمايد.

٣ - شيفت کامل اجتماعي حزب از يک سازمان محبوب به تشکل رهبران و فعالين مستقيم جنبش کارگري و تودهاي. تبديل حزب به رهبر حرکات اعتراضات مردم و تبديل رهبران کمونيست به رهبران بانفوذ در مقياس محلي و سراسري کردستان، اين بيش از هرچيز بمعني تغيير حزب به محيط طبيعي فعاليت آژياتورها، رهبران و فعالين حنبش کارگري و تودهاي و جذب آنها به حزب است. تبديل کمونيسم به نيروي اجتماعي و متشکل اصلي جامعه.

٤ - حاکميت قوانين و سنت هاي ارتجاعي مذهبي و ناسيوناليستي بر جامعه کردستان دو بخش از اين جامعه را به متحدين نزديک طبقه کارگر تبديل کردهاست. متحديني که دامنه عملشان هر خانواده را بر ميگيرد. اين دو بخش زنان و جوانان هستند. حزب کمونيست کارگري عراق هم اکنون عملا به تنها سخنگوي حقوق انساني زنان در کردستان تبديل گرديده است. اين ارتباط بايد فعال و متشکل نگاه داشته شود. تشکلهاي زنان و جوانان در عرصههاي مختلف و در محدودههاي محلي و سراسري اهرمي بسيار کارا و موثر براي طبقه کارگر است که بايد جايگاه خود را در فعاليت کمونيستي داشته باشد.

ضميمه ١

يکسال از تشکيل حزب کمونيست کارگري عراق ميگذرد. اين فاصله زماني است که ميتوان به جمعبندي فعاليت مان بپردازيم. تلاش من اين خواهد بود تا بر اين مبنا به رئوس اولويت هاي حزب در دوره آتي نيز بپردازم.

قاعدتا امروز رسم براين است وقتي که بخواهند از پديدهاي اجتماعي ارزيابي ابژکتيوي بدست دهند، به آن از چشم "ناظري خارجي" نگاه ميکنند. چنين "ناظري" گرچه نخواهد توانست مولفههاي ريز و دروني پديده را بسادگي مشاهده کند، اما قادر است اصليترين جنبههاي ابژکتيو پديده مورد نظر نشان دهد. پس براي شروع بحث اجازه بدهيد حزب کمونيست کارگري عراق را نيز بدوا از چشم چنين ناظري مورد مطالعه قرار دهيم.

اولين سوالي که در مقابل "ناظر خارجي" ما قرار ميگيرد شرايطي است که حزب کمونيست کارگري عراق در آن شکل گرفت، آرمانهاي اجتماعي را در مقابل خود قرار داد، و سياستهائي که مبلغ آن بود.

از شرايط شکل گيري شروع کنيم. حزب کمونيست کارگري عراق در اوج عربده کشي بورژوازي به مناسبت "اتمام کار" مارکسيسم و کمونيسم و اصولا هرگونه انديشه برابري انسانها شکل گرفت. اين جشن تدفيين مارکسيسم و کمونيسم البته مصادف بود با ابدي جلوه دادن دمکراسي و بازار. جنبش براي رهائي و برابري انسانها رسما به خاک سپرده شد تا جنگ قدرت بورژوازي بتواند نيروي هرچه وسيعتري را بگرد خود جمع کند. تا هر بلوک، هر جناح، هر قبيله و مذهب بتواند بدون دغدغه مردم طرف مقابل را مسبب بدبختي ها و از آن بدتر مستوجب سلاخي شدن اعلام کند. تا انديشه رهائي از چنگال بردگي مزدي به خاک سپرده شود.

حزب کمونيست کارگري عراق در شرايطي شکل گرفت که بخش وسيعي از آنچه که، بهر عنوان، خود را چپ ميخواند در مقابل اين وضعيت به هلهله کشان دمکراسي و بازار پيوست و در بهترين حالت صف "مستقل" تشيع جنازه کنندگان "مغموم" مارکسيسم و کمونيسم را تشکيل دادند.

اينها همه البته در عراق و در کردستان عراق معنائي ويژه ميافت. لشگر کشي آمريکا به خليج، تاريخي از وحشيگري حکومت بعث عليه مردم عرب و کرد، در قدرت قرار گرفتن احزاب ناسيوناليست کرد در قدرت بدنبال قيام مردم در کردستان، فاکتورهاي شکل دهنده به فضاي سياسي و اجتماعي عراق بودند. تا آنجا که به کردستان عراق بر ميگردد قيام مردم کردستان و سرکار آمدن ناسيوناليسم کرد، چپ خود باخته در اوضاع جهاني، چپ پوپوليست و مفتون آرزوها و روياهاي ناسيوناليسم را به مجيز گوئي قيام مردم کردستان و محصول آن يعني قدرت گيري احزاب ناسيوناليست کرد کشاند. حقانيت حکومت احزاب ناسيوناليست و افقي که آنها در مقابل جامعه قرار ميدادند به حالت داده و شکل طبيعي سياسي کردستان عراق تبديل شده بود. چپ و راست سنتي ايران و عراق و همه ليبرالها و ژورناليستهاي "محترم" کلاهشان را براي اين "آلترناتيو طبيعي" بعد از شکست کمونيسم از سر برميداشتند. بويژه که اين آلترناتيو از دو سر نشان داشت. هم محصول قيام مردم بود و هم آمريکا و اردوي دمکراسي را باخود داشت. تشکيل حزب کمونيست کارگري عراق در قدم اول يک نه بزرگ بود به ناسيوناليسم کرد، به ليبراليسم متعفن رايج، به چپ ناسيوناليست و پوپوليست و به ارزش ها، آرمانها، به افقي بود که اينها در مقابل کردستان عراق و عراق قرار ميداند. نفس تشکيل حزب کمونيست کارگري عراق اعلام جنگي بود عليه همه اين افقها، روياها و باورها. بهمان درجه که حکومت احزاب ناسيوناليست کرد محصول قيام مردم کردستان بود، حزب کمونيست کارگري عراق را ميشود حاصل جمعبندي شکست قيام مردم کردستان از جانب آن بخش از جامعه و آن بخش از رهبران و سازماندهندگان قيام دانست که افقي انساني تر و سوسياليستي تر را نمايندگي ميکرد و قصد تخفيف در آرمانهايشان را نداشتند.

در سطح بخش عربي عراق، عناصر و جريانهاي تشکيل دهنده حزب حضور و اشرافي محدود تر را نمايندگي ميکنند. اما در هرحال حزب کمونيست کارگري عراق تا آنجا که بعنوان يک حزب عراقي اظهار وجود کرده است نيز سنت و آرماني متفاوت را تعقيب نموده است. جنگ خليج و لشگر کشي آمريکا و متحدانش به عراق از يک طرف ناسيوناليسم ميليتانت عرب را به حمايت دولت بعث وصدام رانده و ازطرف ديگر تضعيف قدرت دولتي بعد از شکست عراق در جنگ، جريانات اسلامي و ليبرال را به اميد بهره برداري از وضعيت به حرکت درآورد. جريان اسلامي به ايران اتکا کرد و جريان ليبرال به غرب. بويژه جريان اسلامي توانست مانند ناسيوناليستهاي کرد بر موج نفرت از دستگاه سرکوب و خفقان دولت سوار شود و بخشي از مردم را به دنبال خود بکشاند. حزب کمونيست کارگري عراق در متن اين ماجرا نيز نطفه صفي متفاوت را نمايندگي کرده است. اين حزب با راجاع خود به کشور عراق، در مقابل ناسيوناليسم ميليتانت و متعفن عرب که پشت حکومت بعث بصف شده، و در مقابل ارتجاع سياه اسلامي و بازي دمکراسي و بازار ليبرالهاي عرب، آزادي و برابري و رهائي همه انسانها، حکومت کارگري را قرار داده است.

قطعا بايد عملکرد حزب کمونيست کارگري عراق را در اين رويدادها و فعل و انفعالات ديد و مورد ارزيابي قرار داد. در اينجا فعلا فقط ميخواهم بر يک مشاهده کلي تاکيد کنم که بگمان من مورد توجه هر "ناظر خارجي" نيز قرار ميگيرد. حزب کمونيست کارگري عراق قطعا در زمينه سياسي ناروشني هائي داشته که بعدا به آنها خواهم پرداخت. اين حزب قطعا در اين يا آن سخنراني رسمي، در اين يا آن نوشته و مواضع تاکتيکي ايراداتي داشته است و اين ناروشني ها را منعکس کرده. اما يک واقعيت ماکرو در مقابل ما قرار دارد و آن اين است که در بازار مکاره سياسي که ناسيوناليستها و نيروهاي امپرياليست در عراق و در کردستان بوجود آوردهاند، در جامعهاي که احزاب ناسيوناليست کرد براي رسيدن به قدرت جامعه و کارگر و زحمتکش کردستان را به گداخانه و گداهاي سازمان ملل و آوارگان تحت الطاف آمريکا تبديل کردند و سرنوشت نه تنها نسل امروز بلکه نسل آينده مردم کردستان را به جهنم بلاتکليفي و اضطراب دائم کشاندند، در جامعهاي که اين احزاب در مسابقه براي بدست آوردن سهم بيشتر از رزقي که آمريکا و متحدينش جلوي آنان مياندازند سرمايه گذاري بر اختلاف کرد و عرب را کافي نيافتند، جنگ "سوراني" و "باديني" را براه اندختند و نمونههاي زندهاي از افغانستان و رواندائي که در انتظار مردم کردستان است را نشان دادند، در جامعهاي که "اپوزيسيون" محترم اين ناسيوناليستهاي در قدرت در مقابل "افراط کاري" اينها حداکثر غرولند مودب از پشت پنجرههاي مقرهايشان را کافي ميدانند، در جامعهاي که ارتجاع و سياه انديشي مذهب، نژادپستي، قوم و طايفه پرستي و در يک کلام فاشيستي ترين جنبههاي ناسيوناليسم تنها نرمهاي مجاز تلقي ميشوند، در جامعهاي کودکان جز سياهي و تباهي در مقابل خود چيزي نميابند، در جامعه اي که زنان را بجرم عدم رعايت شونات کثيف اسلامي ترور ميکنند، و انسانها را بعت مخالفت با حکومت بعث در حوض اسيد مياندازند، در جامعه اي که در ميان احزاب و نيروهاي سياسي محلي و سراسري آن شرافت سياسي ديگر مطلقا محلي از اعراب ندارد، آري در جامعهي موعود ناسيوناليستهاي کرد و زير چنگال "دولت خودي" در کردستان، و در جامعه تحت کنترل دولت مرکزي ناسيوناليست و "ضد امپرياليست" عربي، حزب کمونيست کارگري عراق يکسر صدا و صف ديگري است. صداي راديکال ترين بخش جامعه، صداي وجدان انساني، صداي اعتراض کارگري، صف مبارزه براي کاستن از مشقات انسانها بوده است. واقعيت بزرگ و ابژکتيو اين است که حزب کمونيست کارگري عراق با همه کاستي ها، نپختگي ها، اشتباهات احتمالي تنها پديده سياسي انساني در عراق است. حزب کمونيست کارگري عراق تنها لکه روشن و افتخار آميزي است که در لجنزار سياسياي که عراق و کردستان عراق نام گرفته ميتوان سراغ کرد. اگر در عراق و در کردستان عراق پديده سياسي عزيزي وجود دارد اين چيزي جز حزب کمونيست کارگري عراق نيست.

قدر مسلم اين است که قبل از تشکيل حزب کمونيست کارگري عراق هم گروهها و تشکل هاي کمونيست در عراق وجود داشتند و به نسبت توان خود فعاليت ميکردند. اما ايجاد يک حزب سياسي متحد دو هدف مهم بلاواسطه را در مقابل جريان کمونيستي کارگري عراق قرار ميداد. اول ايجاد يک تشکبلات واحد سياسي و دوم شکل دادن به يک رهبري سياسي واحد در سطح جامعه. انقلاب کارگري و هر تغيير جدي در سياست و وضعيت اجتماعي را بدون وجود اين دو مولفه نميتوان شکل داد. اصولا تفاوت تحزب سياسي با اشکال ديگير سازماني و بويژه براي کارگران در همين است. پس بايد به درجه نزديکي به اين اهداف پرداخت.

حزب سياسي بر عکس اين کار ميکند و اساسا يکي از مولفههاي تمايز حزب با محفل در همين است. با يک محفل نميتوان به جنگ تغيير نظام جامعه رفت. با محفل نه ميتوان انقلاب کرد، نه ميتوان رشد وسيع کرد و تودهاي شد. با محفل نميتوان به نيروي مدعي سياسي در جامعه بدل گرديد. بعلاوه واقعيت اين است که محفل نوعي از انفراد منشي و انضباط گريزي را باخود دارد که هم ويژگي فعاليت نوپاي سياسي کارگران است و هم قالبي "راحت" براي انفراد منشي روشنفکران. در فعاليت هائي ممکن است به تشکل قوي و انضباط احتياج نباشد. اما در حزبي که قصد سازمان دادن و هدايت انقلاب کارگري را دارد، چنين تشکل و انضباطي حياتي است. لذا پروسه تغيير از فعاليت محفلي به حزبي تنها يک پروسه اداري نيست. تغيير نحوه فعاليت است. تغيير قالب فعاليت سياسي است. تغيير فعاليت "خود سرانه" محفلي به فعاليت مستند و اساسنامهاي حزبي است. تغيير منش تشکيلاتي است، تغيير در معناي رهبري سياسي و تشکيلاتي است. حزب با يک محفل بزرگ کيفيتا متفاوت است. اين تغيير، اما، هيچگاه يک شبه صورت نميگيرد و بسادگي انجام نشدني نيست. نيروي عادت، فراغ بال فعاليت محفلي، کم تجربگي سازماني، وگاه کلا تلقي متفاوت از سازمان، تشکيلات، انضباط و سلسله مراتب، اين پروسه را به پروسه اي پيچيده و طولاني تبديل ميکند. کافي است که بياد بياوريم حزب سوسيال دمکرات روسيه اولين شکاف خود را درست حول تفسير همين تغيير پيدا کرد (ر.ک. لنين: "يک گام بهپيش دو گام بهپس").

علاوه بر اين سازمان دادن يک حزب جنبه هاي اداري (سازمان تشکيلاتي، شرح وظايف، تقسيم کار، بودجه بندي، و...) را نيز شامل ميشود که بجاي خود بسيار با اهميت و تعيين کننده هستند که بايد به آن نيز پرداخت.

علاوه براين آنچه که بايد در نظر داشت اين است که شکل گيري حزب، به هرلحاظ، پروسهاي از پائين نيست. فعاليتي است که به رهبري و هدايت سياسي و تشکيلاتي آگاهانه و روشن بينانه نيازمند است. ابتکار، اشتياق و شور و شوق از پائين قطعا نيرو بخش چنين حرکتي است و بدون آنها اصولا کاري از پيش نخواهد رفت. اما بدون رهبري، اين پروسه مانند هر فعل و انفعال جدي سياسي و اجتماعي پژمرده ميشود و زوال ميابد. روشن است که با زوال آن اشکال سابق فعاليت مجددا بايد احيا شوند و ميشوند.

اگر با اين تعاريف حزبمان در عراق را مجک بزنيم و اگر آنرا از اين زاويه نگاه کنيم آنگاه همچون ناظر ابژکتيومان مشاهداتي پايهاي خواهيم داشت.

پاسخ به هردو اين سوالات در طول زمان متفاوت است. بعبارت ديگر هر دو به زمان بررسي بستگي دارد، تابع زمان اند. تا آنجا که به ادغام محافل و جريانات مختلف در حزب برميگردد، در دورهاي چند ماهه در ابتداي اعلام حزب، محافل سابق در بدنه به سرعت جاي خود را به اشکال متحد فعاليت دادند. اين پروسه اما در ادامه خود در غياب رهبري موثر، زير فشار فاکتورهاي متنوع عملي و بويژه درجهاي از بلاتکليفي سياسي و تشکيلاتي، که بعدا به آن خواهم پرداخت، سيري نزولي داشت. امروز آن فضاي شور و شوق کاهش يافته و روابط "سابق" به درجهاي دارد دوباره شکل ميگيرد و اين امري طبيعي است. اگر سازمان حزب و رهبري آن بطور موثر پاسخگوي نيازهاي مبارزه حزبي نباشد، بالاخره فعالين آن يا آنر ترک ميکنند و يا به اشکال سنت دارتر سابق روي مياورند. نمونههائي از اين روند در کردستان عراق قابل مشاهده است.

از زاويه تغيير نرمهاي فعاليت از اشکال محفلي به حزبي نيز هرچند شاهد ابتکارات در سطوح مياني و پائين حزب در زمينه سازمان دادن نشريات و انتشارات واحد، ارگانهاي تبليغي واحد و غيره هستيم. اما تغيير روش فعاليت از اشکال سنتي سابق به اشکال حزبي کند بوده و هرچه به راس حزب نزديک ميشويم اين کندي برجسته تر ميگردد. هر "ناظري" ميتواند در باره نظرات و شيوه فعاليت کميته کردستان حزب اظهار نظر کند با آن موافق يا مخالف باشد. اما چنين اظهار نظري را نه درباره کميته مرکزي، بعنوان يک ارگان ميتوان کرد و نه بويژه در باره دفتر سياسي که ارگان نشسته و داير است. لذا در اين جا بايد به مساله شکل گيري رهبري چه بمعناي سياسي و چه بمعناي تشکيلاتي آن پرداخت و در آخر به ارزيابي عمومي از پروسه شکل گيري حزب برگرديم.

ب - رهبري همانگون که شاره شد آنچه که در فعاليت حزبي کاملا برجسته ميشود نقش رهبري در شکل دادن به حزب، در قرار دادن افق هاي تازه در مقابل حزب، در هم جهت کردن و هم جهت نگاهداشتن آن، در تغيير نرم هاي فعاليت آن، در روشن کردن ناروشني ها و بطور خلاصه در تمام جنبههاي زندگي و فعاليت حزبي است.

مهمتر اينکه رهبري کمونيستي و اصولا رهبري و هدايت سياسي مطلقا امري درون تشکيلاتي نيست. چنين رهبري تنها در ظرفيت اظهار وجود بعنوان رهبر سياسي اجتماعي قابل تحقق است. شرط رهبري درست تشکيلاتي رهبري درست سياسي است. ميخواهم بگويم شکل گيري حزب در نهايت بستگي به اين دارد که رهبري آن تا چه اندازه در ظرفيت يک رهبر کمونيستي ظاهر شده است. ما پيشتر در باره اصول و شيوه کار رهبري کمونيستي به تفصيل صحبت کردهايم، (ر.ک. "اصول و شيوههاي رهبري کمونيستي"، نشريه بسوي سوسياليسم، دوره دوم، شماره١)، و اينجا احتياجي به تکرار آن نيست. منظور اين است که تاکيد کنيم که اگر رهبري بخواهد در ظرفيت يک رهبري سياسي کمونيستي ظاهر شود آنگاه وجود يک تشکيلات حزبي نقطه شروع حرکت و ابزار ادامه کاري آن است. بنابراين شکل گيري حزب به اين برميگردد که رهبري تاچه اندازه از افقهاي سنتي فعاليت کنده است. در نهايت هر حزبي آئينهاي از رهبري آنست.

متاسفانه اينجا ديگر "ناظر خارجي" ما ردي از حضور رهبري حزب به معني حزبي، سياسي و تشکيلاتي آن نخواهد يافت. اظهار وجودي سياسي و تشکيلاتي از دفتر سياسي حزب مشهود نيست. دخاتهاي آن در سياست، در هدايت حزب کلا دخالتهائي فردي، اينجا وآنجا، موردي و عموما متکي به مکانيسمهاي سابق بوده است. متاسفانه بخش وسيعي از انرژي رهبري حزب، درست در شرايطي که بيش از هميشه به حضور فعال آن احتياج بود، صرف ادامه کشمکش ها، "اعتماد دارم" و "اعتماد ندارم" هاي دوره قبل شده است. رهبري حزب ما در عراق و بويژه دفتر سياسي اولويتها و وظايفي که در اين دوره خود را تشخيض نداد. اين آن واقعيت تلخي است که بايد با آن کنار آمد.

هر "ناظري" خواهد ديد که اوضاع در کردستان عراق و در کل عراق به نوعي سرانجام نزديک ميشود. ظاهرا حضور دولت بعث لااقل در ميات دول اروپائي پذيرفته شده و قرار است دير يا زود محاصره اقتصادي را از عراق بردارند. کل اين وضع "آلترناتيو" دولت کردي را پادرهوا کرده ست. ناامني تحت حکومت دولت کرد و امکان بازکشت دولت مرکزي کل فضاي سياسي و اجتماعي کردستان عراق را در بلاتکليفي، سردرگمي و ابهام قرار داده است. احزاب ناسيوناليست بطور گيج و منگ شده اند و جنگي را بر مردم کردستان تحميل کرده اند که بطور واقعي بر سر احراز مقام مذاکره کننده با دولت مرکزي در سيکل آينده کنار آمدن با آن است. اين سردرگمي از هم اکنون روحيه هزيمت را درميان مردم مجددا شکل داده است. اين يکي از شرايط طلائي براي حزب کمونيست کارگري عراق بود و هست. طلائي به اين معني که هرآنچه که اين حزب پيش بيني کرده بود درست از کار در آمده، مردم بدنبال راه برون رفت از اين وضع هستند و بطور واقعي تنها راه برون رفت انقلاب کارگري است. حزب کمونيست کارگري عراق مييتوانست امروز براي انقلاب کارگري حقانيت کسب کند براي آن نيرو جمع کند و حتي به اعتقاد من قدرت را بدست بگيرد. همه اينها اما به حزب و رهبري سياسي محتاج است. و ناظر ما خواهد گفت که کمونيست هاي عراق متاسفانه ما از اين رهبري محروم بودند.

دنياي عرب يکي از دوران هاي تاريخي خود ببدنبال تشکيل دولت اسرائيل و عروج ناسيوناليسم عرب را ميگذراند. مساله فلسطين در حال حل شدن است. کل معادلات سياسي و اجتماعي در کشورهاي عربي در حال تغيير است. حزبي که بخواهد در دنياي واقعي راهي باز کند نميتواند به کل اين فعل و انفعال بيتفاوت باشد، اجازه دهد که جريانات ديگر سياسي و اجتماعي از جمله ارتجاع سياه اسلامي به تنهائي و بدون رقيب سرنوشت آتي اعتراض مردم را رقم بزند. متاسفانه حزب کمونيست کارگري عراق در اين ميان عملا ساکت بود. کلا حزب علي رغم اينکه خود تشکيل دهندگانش به روشني نقطه ضعف خود در بخش عربي را ديده بودند، عملا حزبي کردي باقي ماند و به اوضاع عمومي عراق و جريانات دخيل در آن توجه خاصي را نشان نداد.

با اين تفاصيل اکنون ميتوانيم به بحث ارزيابي از پروسه سازمان يابي و شکل گيري حزب بگرديم.

"ناظر خارجي" اما تاکنون آشناي ما حتما منصف است و مشکلات ما را هم نشان ميدهد. او خواهد گفت که اينها تنها جرياني بودند و هستند که در منطقه محل درآمدي جز کمک مردم ندارند. همه نيروهاي سياسي در آنجا يا دارند ازدولتي پول ميگيرند و يا همچنين رسما سرگردنه را به مردم گرفته اند و باج گيري ميکنند. حدود امکانات حزب کمونيست کارگري عراق را اساسا حدود امکانات مردم زحمتکش کردستان عراق تشکيل ميدهد که نبايد تصور اين حدود دشوار باشد. رهبري بلحاظ جغرافيائي پراکنده و بنيه بسيار ضعيف مالي عواملي هستند که هرکدام به تنهائي ميتوانند يک حزب متعارف را بر زمين بزنند. اينها حتما انصاف ناظر ابژکتيو ما را نشان ميدهد. اما ما را راضي نميکند. ماقرار نبود حزب متعارف باشيم، ما همه اين شرايط را ميدانستيم، با علم به آنها حزب را تشکيل داديم. ما هم مانند ديگر احزاب کمونيست در تاريخ در شرايط دشوار و تنگي فعاليت ميکنيم و اگر قرار است کاري انجام دهيم اينها شرايط داده فعاليت ماست. بنابراين ما گذشت ناضر منصفمان را نميپذيريم، به اين وضع تسليم نميشويم و حتما آنرا تغيير خواهيم داد.

قبل از پرداختن به مولفه هاي اين تغيير بايد شخصيت ديگري را به اين تصوير اضافه کرد و نقش آنرا مورد موشکافي قرار داد. اين حزب کمونيست کارگري ايران است.

يکسال مقطع خاصي در حيات يک حزب نيست. خاصيت اينکه ما سنتا، البته گاهي، به اين مناسبت فعاليتهايمان را جمع ميزنيم، و بار ديگر اوضاع دنياي پيرامون مان را بررسي ميکنيم اين است که بتوانيم در جهت گيريهايمان تصحيحات لازم را وارد نمائيم. اين کاري است که معمولا در بحث اولويت هاي حزب در دوره آتي فعاليت آن مطرح ميشود.

در بحث تعيين اولويتها رسم براين است که هرکس ليست وظايفي را که مهم ميداند رديف ميکند. وقتي که ليست همه با هم جمع ميشود و يا به ليستي که نظر همه را بنحوي منعکس کند ميرسيم، تازه ليستي از همه وظايفي که حزب در هر حال و در هر شرايطي بايد انجام دهد را دراختيار خواهيم داشت. و دور مجدد بحث درباره کارهاي مهم و غير مهم شروع ميشود.

براي اجتناب از اين دور باطل، درست اين است که ابتدا درباره تصويرمان از آينده حزب صحبت کنيم. بدوا روشن کنيم که چه تغييراتي در حزب بايد روي دهد. اگر مثلا يکسال ديگر به حزب نگاه کنيم چه تغييراتي در چهره حزب و در عملکرد آن را ببينيم. "ناظر ابژکتيو" ما سال آينده بايد چه تغييرات به اصطلاح ماکروئي را در حزب مشاهده کند.

چهره حزب کمونيست کارگري عراق يکسال بعد ميتواند و بايد با چهره امروز آن تفاوت کاملا مشهودي داشته باشد. مولفه هاي اين تغيير را ميتوان اينگونه برشمرد:

١ - وضع حزب به لحاظ سازماني بکلي تغيير کرده است. حزب کمونيست کارگري عراق به يک حزب سازمان يافته و منضبط تبديل گرديده. از جمله، ارگانهاي رهبري آن کاملا شکل گرفته و به کار مشغول اند. شبکه ارتباطاتي ادامه کار آن شکل گرفته و ارتباط منظم مرکزيت را با بدنه تشکيلات حفظ ميکند. ارگانهاي مرکزي: دبيرخانه، انتشارات، نشريه مرکزي کردي و عربي، و غيره سازمان يافتهاند و کار روتين خود را آغاز کرده اند. کميته خارج کشور فعاليت وسيع خود عملا شروع کرده، ارگانهاي مرکزي در خارج کشور را تدارک ميکند، ارتباط دفتر سياسي با نيروهاي مورد نظر در دنياي عرب را برقار ميکند، اعضاي جديد به حزب جلب ميکند و بويژه فعالين کمونيست و کارگري ساير کشورهاي عرب را موضوع کار خود قرار ميدهد و غيره. وضع مالي حزب سروساماني بخود گرفته، انتشار نشريات و ارگانهاي حزبي بلحاظ مالي، فني، تدارکاتي، تشکيلاتي و سياسي تضمين شدهاند. مرکزيت و بويژه دفتر سياسي حزب سازمان يافته و کار روتين خود را انجام ميدهد.

٢ - حزب کمونيست کارگري عراق از حزب اپوزيسيون و افشاگر ناسيونالسم کرد و عرب، به حزب سياسي سازمانده انقلاب کارگري در عراق، حزب سرنگون کننده قدرت بورژوازي، به حزبي که خود را ضاحب جامعه ميداند تبديل شده است. چهره مارکسيستي حزب بشدت تقويت شده، حزب به جرياني بشدت دخالتگر و سازمانگر در همه وجوه مبارزه سياسي و طبقاتي در عراق تبديل گرديده. به حزبي ماگزيماليست که انقلاب کارگري را براي همين امروز عراق ميخواهد تبديل گرديده است.

٣ - حزب کمونيست کارگري عراق نتنها از حزبي اساسا کردستاني به حزبي عراقي تبديل گرديده بلکه ابه حزبي که دنياي عرب را موضوع کار خود ميداند و در مسائل آن دخالت فعال ميکند تغيير يافته است.

اکتبر ١٩٩٤

توضيحات :

٢ - منصور حکمت؛ "حوزههاي حزبي و آکسيونهاي کارگري؛ درباره اهميت آژيتاتور و آژيتاسيون علني"؛ نشريه کمونيست شمارههاي ١٧، ١٨، ١٩ و ٢٠، خرداد ٦٤

٣ - منصور حکمت؛ "سياست سازماندهي ما در ميان کارگران"؛ نشريه کمونيست شماره ٢٨، مهر ماه ١٣٦٥

٤ - ر. ک. به شمارههاي مختلف مارکسيسم و مساله شوروي (بولتن نظرات و مباحث) از انتشارات حزب کمونيست ايران.

٧ - کورش مدرسي؛ "کردستان و آينده مبارزه آن"؛ نشريه بسوي سوسياليسم، دوره دوم، شماره ٥، اسفند ماه ١٣٦٨

٩ - منصور حکمت؛ "دولت در دورههاي انقلابي" نشريه بسوي سوسياليسم دوره دوم شماره ٢، آذرماه ١٣٦٤